'EIGEN+BEELD', moderne sculpturen in Museum Beelden aan Zee.

Het is enige tijd geleden dat ik het mooie, in de Scheveningse duinen ingegraven Museum Beelden aan Zee (Museum BAZ) bezocht. Desondanks is er alle reden om alsnog te berichten over de tentoonstelling EIGEN+BEELD, die te bewonderen is tot en met 7 maart 2021. In de expositie zie je een selectie - 75 stuks - van (quote|unquote) de mooiste, beste en interessantste beelden uit de eigen collectie van dit, in plastieken gespecialiseerde museum.

Kijk en lees je mee naar mijn indrukken van en over deze beeldenweelde?

1. Buddha Sakyamuni of Tirthankara Jain, Sri Lanka of Zuid India, 6de - 7de eeuw. 2. Het duinpanmuseum 3. Jan Bronner, 'Suzette Noiret', 1962.

Hoewel vertraagd door de voortdurende Corona-perikelen, maar vooral ook door de serieuze fysieke ongemakken van yours truly, wil ik je mijn bezoek aan het 'overzicht van de moderne geschiedenis van de beeldhouwkunst' in de prachtige Scheveningse museumbunker* toch niet onthouden. Zonde van de door mij gemaakte foto's en van het onderliggende verhaal van de verzamelde werken. Nog een goede reden: je hebt nog alle tijd om de beelden uit de eigen collectie zelf te gaan bewonderen. Hier lees en zie je wat je bij een eventueel bezoek zoal kunt verwachten.

We gaan van start.

* ontworpen door starchitect Wim Quist.

beeldverhaal

De uitzondering bevestigt de regel: de openingsfoto van deze blogpost - het boeddha-achtige granieten beeld (foto 1) - is niet contemporain, maar eentje uit de 6de of 7de eeuw (de kunsttheoretici zijn het er niet helemaal over eens wie hier is afgebeeld, wanneer dan wel en waar). Het is dan ook het enige oude, zeg maar antieke werk in de tentoonstelling, want de beeldenshow draait om het moderne. Door de bank genomen sculpturen uit de 20ste en enkele uit de huidige eeuw. 

De vertoning is verdeeld in vijf thema's, die alle vijf in verband worden gebracht met het zogenaamde 'Hildebrandmonument' van Rijksacademiedocent Jan Bronner (1881-1972): het bekendste en belangrijkste werk van deze beeldhouwer, lees ik op Wikipedia. "In 1914 werd Bronner uitgeroepen tot winnaar van een ontwerpwedstrijd die door de gemeente Haarlem was uitgeschreven ter ere van de honderdste geboortedag van schrijver Hildebrand" en de beeldengroep verpersoonlijkt romanfiguren uit Hildebrands 'Camera Obscura'. Geinig weetje: het werd - en nu volgt een understatement - na "langdurig overleg" in 1962 onthuld in stadsbos 'Haarlemmerhout'* (dus 48 jaar later). 

4. Karin Arink, 'Zusjes', 1994. 5. Ossip Zadkine, 'Tête de femme (Tête héroïque)', 1922. 6. Arie Schippers, 'Nelson Mandela' (voorstudie), 2012. 7. Mari Andriessen, 'Ingenieur Lely', 1953. 

De beeldengroep is mooi, maar jammer genoeg is het vermeende verband tussen de diverse thema's in de tentoonstelling en deze sculpturen van Bronner mij niet helemaal duidelijk geworden. 

* De beelden in Haarlem zijn replica’s. De originelen staan in Museum BaZ.

Maar niet getreurd (!) en wat zijn dan die vijf verschillende hoofdstukken waarin het verhaal van de moderne beeldhouwkunst wordt verteld?

De expositie begint met 'Places to be', waarin monumenten of standbeelden - als zijnde kunst in de openbare ruimte - centraal staan. Daarna volgt - en te lezen op de website van het museum - 'Onbegrensd': "het begin van een wezenlijk moderne beeldhouwkunst. Deze werd mede geboren uit de sterke fascinatie voor het ‘exotische’ en ‘buitenissige’ van de beeldhouwers die, in de eerste decennia van de twintigste eeuw, de samenwerking vonden met een moderne architect als Berlage en, vervolgens, de expressionistische Amsterdamse-Schoolbeweging." Exemplarisch in dit deel vind ik de prachtige houten kop van Ossip Zadkine (foto 5).

 

Het eerder genoemde antieke Boeddhabeeld staat opgesteld bij het chapiter 'Back to the future', waarin te zien is hoe kunstenaars - na de verschrikkingen van de 1e Wereldoorlog - teruggrepen op de "eeuwige schoonheid van de klassieke oudheid". Je ziet er mooie voorbeelden van eigentijds classicisme.

8. Henk Visch, 'Geheel de Uwe', 1988-1989. 9. Thom Puckey, 'I.S. with Beretta 92 Semi-Automatic', 2011. 10. Antoine Berghs, = (Passage)', 1999. 11. Matthew Day Jackson, 'Terminal Velocity', 2008. 

Dan volgt 'De innerlijke constructie' dat de abstracte stroming binnen de moderne beeldhouwkunst behandelt. En dat doet mij weer denken aan een lesje dat ik een paar jaar geleden* leerde van Rudi Fuchs. Bij figuratief werk zie je onmiddellijk de plaatsbepaling ten opzichte van de toeschouwer. Een 'realistisch' object heeft immers een voor- en een achterkant en dat bepaalt de positie in de omringende ruimte. Bij abstract werk is dat niet het geval en je zou - theoretisch - met het beeld kunnen blijven draaien totdat het voor jou 'ideale plaatje' ontstaat. Het standpunt ten opzichte van het plastiek bepaalt de kijker dus zelf. Dat is iets wat ik mij voordien eigenlijk nooit had gerealiseerd...

* tijdens de Art Zuid-editie van 2017, waarvan Fuchs (kunsthistoricus en voormalige directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam) de samensteller was. 

En dat brengt mij op mijn enige bezwaar bij de expositie 'EIGEN+BEELD' en dat is dat de sculpturen wel erg dicht op elkaar zijn gepropt. Ik had de individuele kunstwerken graag wat meer ruimte gegund: ze verdienden meer recht van spreken. Maar hé, dat is mijn persoonlijke mening...

Goed. Tot slot zie je nog 'Zonder titel' waarin getoond wordt hoe kunstenaars in de tweede helft van de vorige eeuw naar nieuwe vormen zochten. Zij keerden terug naar de figuratie, maar dan op een sterk conceptuele manier. Het object zelf werd ter discussie gesteld en de idee achter de creatie uitgangspunt. Goed voorbeeld is het beeld van Antoine Berghs genaamd '= (Passage)' uit 1999. Een knielend figuur is vol in the spotlight gezet en zijn (of haar) schaduwbeeld vertoont zich als zwaan op de muur (zie foto 10). Zeer intrigerend.

-X-

'EIGEN+BEELD' is te zien in Museum Beelden aan Zee tot en met 7 maart 2021. Reserveer je ticket op de website van het museum.

2 x zaaloverzicht.

Tekst en alle (iPhone)foto's: @miriamvandermeer | www.agreylady.nl