kunst

Eli Content in het Joods Historisch Museum: 'So much I gazed on beauty'

18 januari 2020
Eli Content raakt geïnspireerd door de meest uitlopende zaken. Denk aan felgekleurd plastic speelgoed en medische handboeken, striptekeningen en romaanse schilderkunst, kabbala, art brut en jazz-muziek, zo lees ik in een bio die handelt over deze Nederlandse kunstenaar. Maar belangrijker - want niet over het hoofd te zien - door poëzie en zijn Joods zijn, want ook dát zijn terugkerende thema's in zijn werk.

In het Joods Historisch Museum zag ik 'So much I gazed on beauty', een uitstalling met het werk van Eli Content en vervolgens maakte ik van mijn "algeheindruk" een betoog.
Komt dat zien!



1. Eli Content. Foto: Inga Powilleit via Joods Historisch Museum. 2. Zaaloverzicht. 3. 'Zonder titel', 1988.
Al decennia hangt kunstenaar Eli Content (1943) elke twee weken een ander, zelf gestempeld gedicht voor zijn raam, want hij is een groot liefhebber van poëzie. “Het is mijn ode aan de Nederlandse taal en het haalt dichters uit de vergetelheid*.”
Ooit had hij zelf de ambitie om met lyrische teksten zijn brood te verdienen. (Maar kan dat, met poëzie in je levensonderhoud voorzien?). 't Is het niet geworden: hij werd beeldend kunstenaar met een niet te stuiten behoefte om te creëren. Heel 'hongerig' naar meer, om zich zodoende, telkens opnieuw, artistiekerig uit te vinden. Op zoek zijn én blijven. Hard werken.

schilderen is denken...

De kunstenaar - op het moment dat ik dit schrijf nogal broos en krakkemikkig, want herstellende van lichamelijk ongemak* - kan terugkijken op een boeiende levensloop. Zo werd hij opgeleid voor het slagersvak (als in de voetsporen van zijn vader) en werkte hij als 16-jarige als koksmaat en later als zelfstandig kok op de grote vaart. Vervolgens zette hij zich in voor een kibboets, een leefgemeenschap en collectief boerenbedrijf in Palestina en diende hij als militair in het Israëlische leger.
Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan, dus eenmaal terug in Nederland had hij maar één doel voor ogen: kunstenmaker worden. (Content werd niet goed genoeg bevonden voor de kunstacademies in zowel Jeruzalem als die in Amsterdam en is daarom - met een tweejarige opleiding beeldende kunst bij Ateliers '63 in Haarlem - grotendeels autodidact).
* Bron: een recent interview in Trouw.

en denken is ordenen

In het Joods Historisch Museum (onderdeel van het Joods Cultureel Kwartier) worden zo'n negentig kunstwerken in de kijker gezet. De titel van de expositie luidt 'So much I gazed on beauty' en het zijn allemaal hoogtepunten uit Content's oeuvre van de afgelopen veertig jaar. De vertoning is chronologisch opgebouwd en het begint met de vierkante, abstracte schilderijen uit zijn begintijd.





1. 'Zonder titel', 2017-2018. 2. Zaaloverzicht. 3. 'Zonder titel', 1994. 4. 'Adam en Eva vallen uit het paradijs....', 2017. 5. (Links) 'Beresjiet, het Paradijs', 2013 en (rechts) 'Licht en duisternis', 2015. 
Die vroege doeken zijn met reden non-figuratief, omdat Content de tweede regel uit de Tien Geboden lange tijd serieus en dus letterlijk nam (Exodus 20: vers 2-14 en in de Thora heten ze de Tien Uitspraken). De leefregel luidt als volgt: "u zult voor uzelf geen afgodsbeelden maken, noch die dienen" en dat betekende voor de kunstenaar dat hij geen beeltenissen van mensen maakte. En het is nog maar zo'n tien jaar geleden dat Content besloot dit voorschrift te laten varen (zo begrijp ik uit een radio-interview met een van de samenstellers van de expositie). Content ziet zijn kunst "als bijdrage aan de voltooiing van de Schepping en een poging tot verbeelding van de wereld achter de zichtbare werkelijkheid", is de (ietwat cryptische) uitleg van het museum.

tekst in beeld

Letters, tekst en taal. Drie componenten die een grote rol spelen in het diverse werk - schilderijen, tekeningen, kunstboeken en ruimtelijke installaties - van Eli Content. Op veel van zijn werkstukken staan Hebreeuwse zinnen die verwijzen naar (en alweer) het scheppingsverhaal. Volgens de Thora schiep God als eerste schrifttekens, want zonder letters geen taal en dan zou God de scheppingswoorden immers niet hebben kunnen uitspreken. Letters zijn zo basaal als wat.

En al eerder noemde ik Content's liefde voor poëzie. Ook (dichterlijke) lied- en bijbelteksten of zinnen uit boeken hebben zijn interesse en dat mag blijken uit sommige titels van zijn werk. Op een serie manshoge kunstigheden met de titel 'Levenskracht' (die hij maakte vanaf 2012) staan op de zijkant zinnen uit songs en (bijbel)boeken en die quotes werden uiteindelijk ook de titels. Ook de grote tweeluiken hebben 'literaire' namen. Ik geef een voorbeeld en dat is meteen ook wel de langste.
't is getting so dark
I was thinking which is the best way
out of the wood it's getting so dark.
Kom, o Nacht, aloud en immer
eender, Nacht, onttroond geboren
Koningin, Nacht, Met klatergouden
sterren snel verschietend In uw 
kleed met franjen van Oneindigheid
F. Pessoa (Ik ben een omgevallen
boekenkast)"





1. Zaaloverzicht. 2. en 3. Beiden 'Zonder titel', 1992. 4. Zaaloverzicht. 5. (Vier maal) 'Zonder titel' uit de jaren 1988 en 1991. 
De schilderijen van Eli Content doen mij denken aan Art Brut, of zoals ik mij dat voorstel: spontaan en gevoelsmatig met een vette toets en veel textuur. Uit het leven gegrepen en gemaakt met hart, ziel en zaligheid en veel verbeeldingskracht.
De kunstwerken lijken niet te zijn bedacht, maar gedaan.

verbeeldingskracht

Ik heb één azijnpuntje en dat betreft het - in mijn ogen - matige lichtplan. Voor de beleving van kunst is de manier waarop de creatieve werkstukken worden belicht van essentieel belang en daar schort het (wat mij betreft) aan. Mijn foto's zijn daardoor ook zeker niet denderend. Sorry daarvoor.


-X-


KIJKWIJZER

1. (Boven) 'Landschap', 2016 en (beneden) 'Mijn Tahitie "After Gaugain', 2016. 2. Uit de serie 'Portretten', 2019. 
Tekst en alle (iPhone)foto's: @miriamvandermeer | www.agreylady.nl (tenzij anders vermeld).
Labels:  

Auto Post Signature

Auto Post Signature