Monster Chetwynd in Museum De Pont: 'Toxic Pillows'

In Museum De Pont is momenteel flink wat plek ingeruimd voor een clowneske tentoonstelling, namelijk 'Toxic Pillow' van de Britse kunstenmaker Monster Chetwynd. Een deel van het museum is veranderd in een theatraal-theater. Er zijn zaalvullende decors met 'fantastische en absurde' zaken, waar ik rondloop als ware ik Alice in Wonderland.
Tja, wat zal ik zeggen? Zo heb ik geruime tijd getwijfeld of ik deze expositie überhaupt wel wilde gaan zien. Waarom? Ik zal het je uitleggen...

Hieronder volgt een column met mijn zielenroerselen over de vertoning in het mooie museum in Tilburg. Lees en kijk je mee?

1. Marvin Gaye Chetwynd, 'Salamanders', 2018, collectie Museum De Pont. 2. en 3. 'St. Jerome’s Study', 2019, courtesy Monster Chetwynd en Sadie Coles HQ.

Zodra ik in het persbulletin las - en dat was een paar maanden geleden, dat De Pont een tentoonstelling met Alalia Chetwynd (Londen, 1973) zou programmeren, heb ik die naam gegoogled. Want - sorry - maar ik had nog nooit van haar gehoord.

Nu moet je weten dat de Britse kunstenaar nogal eens van naam verandert. Eerst koos zij voor 'Spartacus': een tot slaaf gemaakte Romein, die rond het begin van de jaartelling een grote opstand leidde. Vervolgens ging zij een tijdlang door het leven als Marvin Gaye Chetwynd, naar die (geweldige) soulzanger die door zijn eigen vader werd doodgeschoten en sinds 2018 worden wij veronderstelt haar bij haar nieuwe voornaam 'Monster' te noemen. Blijkbaar vindt zij deze naam in deze fase van haar kunstenaarschap (of leven) beter op zichzelf van toepassing, omdat ze - in haar eigen woorden - "plotseling deze monsterlijke blubber werd die bij een ontmoeting de mensen overspoelt."

Oké... (?)

Spartacus, Marvin Gaye en Monster

Het feit dat ik haar (tot voor kort) niet kende, ligt vooral aan mij. In 2012 werd Chetwynd genomineerd voor de prestigieuze Turner Prize en sindsdien (maar ook daarvoor) heeft zij wel degelijk van zich laten horen en dan vaak in de vorm van interactieve performances. Maar wat is een 'performance' eigenlijk? Wat voor soort kunst is dat? Is het beeldende- of toch meer podiumkunst? Wikipedia biedt uitsluitsel.

"Het is een verzamelnaam voor muzikale, beeldende of uitgesproken fysieke optredens, waarbij taal een ondergeschikte rol speelt en die vaak kort van duur zijn. "Performance art" is een kunstvorm die elementen van theater, muziek en beeldende kunst combineert."

En daarin is Chetwynd dus erg goed. Tijdens de opening van de tentoonstelling in Museum De Pont was er ook een performance van haar te zien (een zgn. "mumming", een volksspel genaamd 'Toxic Pillows'). 

Wil je Monster Chetwynd aan het werk zien? Op de site van De Pont staat een (making of) video over de expo, met een deel van het optreden en waarin je de kunstenaar ook zelf aan het woord hoort (een aanrader).

1. Monster Chetwynd, 'Hell Mouth 3'. 2. video. 3. Monster Chetwynd, 'Crazy Bat Lady 5', 2018. 4. Zaaloverzicht en allemaal courtesy de kunstenaar en Sadie Coles HQ.

Tja? Ik merk bij mezelf toch enige scepsis. Kent u dat (zou dominee Gremdaat zeggen)? Kent u dat begrip: scepsis? Ik weet niet zo goed wat ik ervan moet denken. Vinden.

Kent u dat? Scepsis...

Maar Monster Chetwynd krijgt het voordeel van mijn twijfel. Niet meteen afserveren. Ga de uitdaging aan, juist bij 'hard to get' kunst. Sta open voor wat 'vreemdere' creatieve uitingen, met open mind en laat jezelf verrassen, zo hield ik mijzelf voor (en dat eigenlijk in het hele leven). 

En zeker ook omdat het hier een vrouwelijke kunstenaar betreft. Ook ik heb de neiging - want niks menselijks is mij vreemd - om seksegenoten in zijn algemeenheid, en vrouwelijke kunstenaars in het bijzonder, kritischer te beoordelen dan mannen of mannelijke artiesten. Scherper langs de lat te leggen (en hoger ook). Daar is een woord voor (bemerkte ik al googelend), namelijk 'queen bee syndrome'. Vrouwen die het de eigen gender (een soort van) misgunnen dat zij succesvol zijn. En daar ben ik (dus) extra alert op. Om dat vooral niet te doen.
Dus Museum De Pont: here I come!

improvisatie en bewust amateurisme

Goed. Óp naar 'Toxic Pillows' dus. En het was fijn dat ik eerst de folder van het museum kon lezen, want daarin werd al het een en ander duidelijk.
(....) "Monster Chetwynd staat bekend om haar carnavaleske performances, waarvoor ze decors en kostuums zelf vervaardigd. Haar optredens, vaak in samenwerking met vrienden en familieleden, kenmerken zich door improvisatie en bewust amateurisme."

Precies. Dat amateuristische van de Britse kunstenaar is dus bedoeld. Dat 'tussen de schuifdeuren een stukje opvoeren'. "Experiment en spektakel kenmerken de praktijk van Chetwynd (...)." Heel associatief en verdekt kaart zij in haar optredens en kunstuitingen actuele thema's aan, zo schijnt.

1., 2. en 3. Monster Chetwynd, 'Bat Opera series', 2000-2019. 4. Monster Chetwynd, 'Dogsy Ma Bone: Hippo", 2016-2019 en allemaal courtesy de kunstenaar en Sadie Coles HQ. 

Dat wat je te zien krijgt in de voormalige wolspinnerij in Tilburg is speels, chaotisch, grappig, theatraal, naief en kinderlijk. Alsof je onderdeel wordt van haar droombeelden.
Ook DIY- of knutselkunst: karton, verf, lappen en plakband.

bat woman

De grootste zaal van het museum is geheel in beslag genomen door een zaalvullende installatie: een opgeblazen print van het schilderij van Antonello da Messina, 'De heilige Hiëronymus in zijn studeerkamer' (ca. 1475 en niet per se als zodanig te herkennen) uit de Londense National Gallery. Het kunstwerk, genaamd 'St. Jerome’s Study' (2019) en speciaal gemaakt voor deze tentoonstelling, lijkt op een enorm decor van een openlucht-opera, waar je (ietwat verloren) doorheen kunt lopen.
Ook onderdeel van de vertoning in die zaal is een drie meter hoog groen ondier: 'Hell Mouth 3', (2019). "Achter de tanden van het beest, geïnspireerd op een 16de eeuwse gravure van een mensen-etend monster, bevindt zich een soort grot - de hellepoort - waar bezoekers 'Vision Verticale' uit 2014 kunnen bekijken, een film die zich in een astronomisch observatorium afspeelt met handpoppen als hoofdrolspelers." Het kunstwerk deed mij meer denken aan een grappig onderdeel van een praalwagen tijdens carnaval.

En nu denk je wellicht - opmakend uit mijn ietwat cynische toon - dat ik helemaal niet te spreken ben over deze expositie? Maar paradoxaal genoeg is dat niet het geval. Nee, ik ben ambivalent: ik hink op twee gedachten. (A propos: ik wil enthousiasmeren en niet bekritiseren. Ik ben - al dan niet - liefhebber en geen recensent en over smaak valt niet te twisten. Zou ik het helemaal niks vinden, dan sla ik die vertoning over en volgt er geen blogpost).
Want neem bijvoorbeeld de zaal met de kleine olieverfschilderijen op een lange rij: de serie vleermuizen, 'Bat Opera', waarmee de kunstenaar in 1999 begon. Prachtige fijnschilderingen. Ook de grote, kleurrijke collage-achtige reliëfschilderijen - decorstukken en kostuums die na gebruik in haar optredens vermaakt worden tot de zogenaamde 'Panel Paintings' - zijn het bekijken meer dan waard. Zoals het door Museum De Pont aangekochte 'Salamanders' uit 2018 (en zo zie je maar: het NRC 'kraakt' deze serie kunstwerken juist weer af).

Foto's van de 'Panel Paintings', 2016-2019 en courtesy de kunstenaar en Sadie Coles HQ. 

Al concluderend: Museum De Pont is altijd een goed idee. En garanties dat de vertoonde kunst to your liking is: naar je zin, dat krijg je van mij niet. Nooit. Dat kan immers niet: smaken verschillen. Maar het is goed - en dat geldt voor iedereen - om aan het denken gezet te worden (vindt ook dominee Gremdaat...).

"Ik wens u een fijne voortzetting en een aangenaam etensmaal, met spekjes...(etc.)"

-X-

De vertoning met het werk van Monster Chetwynd is te zien tot en met 15 maart 2020.

Monster Chetwynd, 'Panel Painting, Cat People', 2018 en courtesy de kunstenaar en Sadie Coles HQ. 

Tekst en (iPhone)foto's: @miriamvandermeer | www.agreylady.nl