Vier of vijf achtereenvolgende zalen vol met zwarte (nacht)vlinders. De enorme zwerm - het zouden er zo'n 23.000 moeten zijn - is neergestreken op de spierwitte muren, de hoge ramen, de lampen en het plafond. De eerste aanblik op deze gevleugelde insectenkolonie is overweldigend.
'Black Cloud' (2007) heet de installatie en het is een van de kunstwerken van Carlos Amorales die te zien is in het Stedelijk Museum Amsterdam. In de vertoning met de titel 'The Factory' krijgen we een beeld van het denkproces van een van de belangrijkste (volgens hen die het kunnen weten) hedendaagse Mexicaanse kunstenaars.
Van de week bezocht ik de presentatie en maakte onderstaand betoog.
Kijk en lees je mee?
In 'The Factory' zie je van alles. Het is een fascinerend schouwspel en een schoolvoorbeeld van het gebruik van multimedia: tekeningen, textiel- en geluids-installaties, film en video en performances, want dat zijn de middelen die Carlos Amorales inzet om "taal, betekenis en identiteit te onderzoeken" (lees ik bij het begin van de expositie). "Hij werkt regelmatig met maskers, onleesbare codes en collages om zijn eigen auteurschap op de proef te stellen."
Oké, let's do this...
Want kan iemand anders jouw identiteit aannemen? En wat gebeurt er dan? De kunstenaar liet maskers van zichzelf maken, die in de boksring werden gedragen door de in Mexico zo populaire show-worstelaars (luchadores). Het land kent een cultus van worstelen, waarbij de sporters - of zijn het acteurs - als ware het superhelden, een valse identiteit aannemen en met een kleurrijk masker hun gezichten verbergen. Amorales fotografeerde de gemaskerde mannen waarbij zij met hun lichaam allerlei emoties uitbeeldden: verbazing, woede, verslagenheid, opwinding. "Maar hoe theatraal de houdingen ook waren, het masker bleef uitdrukkingsloos" (aldus een artikel in Het Parool).
De expositie in het Stedelijk begint niet met dit vroege werk, maar wel met 'Peep Show' (2019). Grote neonlicht-kunstwerken die - zoals de naam al doet vermoeden - een stiekem 'inkijkje' lijken te geven. Één van de werken is een (3-dubbele) blote, gehurkte vrouw en die afbeelding komt later in de tentoonstelling weer terug.
Want ook dát is een repeterende factor bij Amorales: dat veel zich herhaalt, waardoor een decoratief patroon ontstaat. Zoals het enorme 'Orgy of Narcissus'. "De kleurrijke panelen vertellen het verhaal van een held die gevangen lijkt in een narcistische orgie met onverzadigbare klonen van zichzelf." De silhouetten herhalen zich groots en eindeloos op zestig - in het textiellab van het Textielmuseum geweven doeken. En dat bleek zo simpel nog niet. "Zowel de grote hoeveelheid weefsels die gemaakt moesten worden als het uitgebreide kleurenpalet en de achtergrond van het ontwerp waren een interessante uitdaging", lees ik op de website van het Tilburgse museum.
Goed. Dat dus. (Wel) heel indrukwekkend, want het is niet niks zo'n hele zaal vol met die canvassen (zijden doeken). Hier blijkt maar weer dat de kunstenaar niet voor een kleintje is vervaard: hij pakt de dingen groots aan. Veel blijkt gericht op beleving, zo ook 'We'll See How All Reverberates" (2012) of 'we zullen zien hoe alles weerkaatst". Al van verre hoor je het geluid en kun je slechts vermoeden wat je te wachten staat.
Als voorbereiding op de expositie las ik (ook) een artikel in De Volkskrant. De navolgende zin trof mij: "Al deze overnames en citaten, en de theorievorming eronder, maken het werk van Amorales er niet gemakkelijker op. Het gaat van het gebruik van beelden uit de media over in, de in Mexico's uit de hand gelopen drugsoorlog, naar de populariteit van selfies (...) en hoe de digitalisering van dit zelfbeeld ons de hele dag als een onvermijdelijkheid aanstaart."
In dit citaat vond ik herkenning: 'The Factory' is een interessant schouwspel, waar ik - aan de andere kant - toch ook niet zo goed raad mee weet.
Amorales' kunst is intens en met veel verbeeldingskracht: hij is een doordenker. Van het een komt hij op het ander en die associatieve denktrant is voor mij soms moeilijk te volgen. Ik heb genoten van het gepresenteerde, maar vrees tegelijkertijd dat de diepere gedachte mij in enkele gevallen ontgaat.
Iets te vrijzinnig voor mijn concrete brein? Iets te vergezocht?
Het zal aan mij liggen...
Ik ben benieuwd hoe het jou vergaat!
Nu ook in het Stedelijk Museum:
>Hybride sculptuur, hedendaagse beeldhouwkunst uit de collectie, t/m 12 januari (en hier zie je een kleine impressie);
>Chagall, Picasso, Mondriaan e.a. migranten in Parijs, t/m 2 februari (mijn blog lees je hier);
>‘Kleurrijk Japan’, 226 Japanse affiches uit de collectie, (ook) t/m 2 februari;
Tekst en (iPhone)foto's: @MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl, behalve waar anders vermeld.
'Black Cloud' (2007) heet de installatie en het is een van de kunstwerken van Carlos Amorales die te zien is in het Stedelijk Museum Amsterdam. In de vertoning met de titel 'The Factory' krijgen we een beeld van het denkproces van een van de belangrijkste (volgens hen die het kunnen weten) hedendaagse Mexicaanse kunstenaars.
Van de week bezocht ik de presentatie en maakte onderstaand betoog.
Kijk en lees je mee?
 |
| Carlos Amorales: 1. 'Mexico City', 2018. Foto: Martijn van Nieuwenhuyzen. 2. 'Peep Show', 2019. Editie geproduceerd door Galería Albarrán Bourdais, foto: Peter Tijhuis. 3. 'Orgy of Narcissus', 2019. Met dank aan de kunstenaar en kurimanzutto, Mexico-Stad / New York, en Nils Stærk Gallery, foto: Peter Tijhuis. |
Oké, let's do this...
identiteit
De uit Mexico-stad afkomstige Carlos Amorales (1970 en geboren als Carlos Aguirre) studeerde zowel aan de Rietveld-, als aan de Rijksacademie in Amsterdam en begon zijn kunstzinnige carrière in het midden van de jaren ’90 met het creëren van 'identiteits-lenings-projecten'. Dat is een mondvol voor Amorales' onderzoek naar het begrip eigenheid of individualiteit.Want kan iemand anders jouw identiteit aannemen? En wat gebeurt er dan? De kunstenaar liet maskers van zichzelf maken, die in de boksring werden gedragen door de in Mexico zo populaire show-worstelaars (luchadores). Het land kent een cultus van worstelen, waarbij de sporters - of zijn het acteurs - als ware het superhelden, een valse identiteit aannemen en met een kleurrijk masker hun gezichten verbergen. Amorales fotografeerde de gemaskerde mannen waarbij zij met hun lichaam allerlei emoties uitbeeldden: verbazing, woede, verslagenheid, opwinding. "Maar hoe theatraal de houdingen ook waren, het masker bleef uitdrukkingsloos" (aldus een artikel in Het Parool).
De expositie in het Stedelijk begint niet met dit vroege werk, maar wel met 'Peep Show' (2019). Grote neonlicht-kunstwerken die - zoals de naam al doet vermoeden - een stiekem 'inkijkje' lijken te geven. Één van de werken is een (3-dubbele) blote, gehurkte vrouw en die afbeelding komt later in de tentoonstelling weer terug.
 |
| Carlos Amorales: 1. 'Peep Show', 2019. Editie geproduceerd door Galería Albarrán Bourdais, foto: Peter Tijhuis. 2. 'Virtical Earthquake', 2010. 3. en 4. 'Orgy of Narcissus', 2019. |
hergebruik en 'memes'
En (ook) hier blijkt uitleg nodig, want de bedoeling van de kunstenaar is niet altijd voor de hand liggend. (Dus citeer ik voor het gemak de verklarende informatie van het Stedelijk). "Amorales onderzoekt met dit kunstwerk het eigentijdse culturele fenomeen ‘memes’: plaatjes en filmpjes die zich verspreiden via social media, waarbij de betekenis razendsnel kan veranderen en zodoende onbegrijpelijk wordt voor buitenstaanders. Memes worden op dezelfde soort manier verspreid als roddels en mythes: telkens wanneer ze worden naverteld, veranderen ze een beetje, om vervolgens een heel eigen leven te gaan leiden. Onderwerpen als dupliceren, anonimiteit en het verloren gaan van auteurschap spelen al langer een rol in het werk van Amorales. Door de opkomst van memes op social media hebben deze onderwerpen een nieuwe urgentie gekregen."Goed. Dat dus. (Wel) heel indrukwekkend, want het is niet niks zo'n hele zaal vol met die canvassen (zijden doeken). Hier blijkt maar weer dat de kunstenaar niet voor een kleintje is vervaard: hij pakt de dingen groots aan. Veel blijkt gericht op beleving, zo ook 'We'll See How All Reverberates" (2012) of 'we zullen zien hoe alles weerkaatst". Al van verre hoor je het geluid en kun je slechts vermoeden wat je te wachten staat.
 |
| Carlos Amorales 1. 'Virtical Earthquake', 2010. 2. en 3. 'We'll See How All Reverberates', 2012. 4. 'Liquid Archive'. |
En dat is een ruimte gevuld met twee enorme mobiles. Mobiles à la die van de Amerikaanse (evenwichts-) kunstenaar Alexander Calder, maar dan huge en met bekkens en cymbalen in plaats van gekleurde vrije vormen. Dus slaginstrumenten. In de zaal hangt een rekje met vier zachte drumstokken die de bezoekers mogen hanteren en zodoende ontstaat er een geschal van jewelste. Ronduit spectaculair.
De gedachte achter deze opschudding is als volgt. "De muziek (nou ja, muziek?) die de mobile voortbrengt is een afspiegeling van de gemoedstoestand van bezoekers: maken ze subtiele harmonische ritmes of ontaardt het in een anarchistische chaos van geluid?"insectenplaag
In veertien zalen in de oudbouw van het museum zie je een groot overzicht van het werk van Carlos Amorales, waaronder dus ook de eerder genoemde en overweldigende invasie, of plaag zo je wilt, van die zwarte motten (nachtvlinders). En dan maar hopen dat bezoekers niet lijden aan een fobie voor dergelijke insecten (en ja, dat bestaat).Als voorbereiding op de expositie las ik (ook) een artikel in De Volkskrant. De navolgende zin trof mij: "Al deze overnames en citaten, en de theorievorming eronder, maken het werk van Amorales er niet gemakkelijker op. Het gaat van het gebruik van beelden uit de media over in, de in Mexico's uit de hand gelopen drugsoorlog, naar de populariteit van selfies (...) en hoe de digitalisering van dit zelfbeeld ons de hele dag als een onvermijdelijkheid aanstaart."
In dit citaat vond ik herkenning: 'The Factory' is een interessant schouwspel, waar ik - aan de andere kant - toch ook niet zo goed raad mee weet.
Amorales' kunst is intens en met veel verbeeldingskracht: hij is een doordenker. Van het een komt hij op het ander en die associatieve denktrant is voor mij soms moeilijk te volgen. Ik heb genoten van het gepresenteerde, maar vrees tegelijkertijd dat de diepere gedachte mij in enkele gevallen ontgaat.
Iets te vrijzinnig voor mijn concrete brein? Iets te vergezocht?
 |
| Carlos Amorales, vier maal 'Black Cloud', 2007. Eerste foto: Peter Tijhuis. |
Ik ben benieuwd hoe het jou vergaat!
'The Factory' van Carlos Amorales is te zien tot en met 17 mei 2020.
-X-
Nu ook in het Stedelijk Museum:
>Hybride sculptuur, hedendaagse beeldhouwkunst uit de collectie, t/m 12 januari (en hier zie je een kleine impressie);
>Chagall, Picasso, Mondriaan e.a. migranten in Parijs, t/m 2 februari (mijn blog lees je hier);
>Presentatie van de genomineerden voor de Prix de Rome 2019, t/m 22 maart (ik maakte een blog over een van hen, namelijk Esiri Erheriene-Essi);
>Wim Crouwel: Mr. Gridnik, t/m 22 maart
dus voor ieder wat wils....
Fijne dag!
Fijne dag!
 |
| Ga zeker ook kijken naar de geweldige tentoonstellingsaffiches in 'Wim Crouwel, Mr. Gridnik'. |
