Bij ons is 2019 uitgeroepen tot het Rembrandtjaar: onze zuiderburen 'vieren' de 450ste sterfdag van Pieter Bruegel de Oude, die 100 jaar eerder dan Rembrandt overleed. En ook ik draag mijn steentje bij aan die Belgische feestvreugde met deze vierde kunstflits.
Op veel plekken in Vlaanderen wordt aandacht besteed aan Bruegel; ik bezocht het kleine, maar o zo fijne Museum Mayer van den Bergh en vergaapte mij (onder andere) aan een "spookachtige helletafereel", oftewel het schilderij 'Dulle Griet' van Bruegel uit 1563. Dit schilderij heeft - samen met nog zo'n "verkommerd, onopvallend, bizar of ronduit lelijk"* en nog ouder olieverfdoek genaamd 'Madonna', een hoofdrol in de vertoning die de naam 'Madonna ontmoet Dulle Griet' meekreeg.
* niet mijn woorden, maar ooit op die manier omschreven door kunstcritici.
Het charmante museum is gevestigd in een mooi trapgeveltje in hartje Antwerpen en het hangt tjokvol met 15de en 16de eeuwse kunst. Onder de daar getoonde renaissance-schilderijen ook twee van de nog veertig bestaande olieverf-doeken van Pieter Bruegel de Oude (1525-1569)*. Namelijk de al eerder genoemde en recent gerestaureerde 'Dulle Griet' en het samengestelde werk 'Twaalf spreuken op borden'. Samengesteld, omdat het eigenlijk geen schilderij is, maar een samenvoegsel van twaalf, door Pieter Bruegel beschilderde ronde paneeltjes die door de oorspronkelijke eigenaar ook nog zijn voorzien van de bijbehorende spreek-woorden.
* Hij werd geboren in Breda, maar woonde bijna zijn 'hele' leven - hij werd maar 44 jaar - achtereenvolgens in Mechelen, Antwerpen en Brussel.
Vat ick vervolghe en geraecke daer niet aen, ick pisse altyt tegen de maen (Wat ik ook doe, het is vergeefse moeite, ik pis altijd tegen de maan - zie foto 6).
En Dulle Griet? Misschien ken je de Suske en Wiske-versie van Willy Vandersteen? Het schilderij zou betrekking hebben op de strijd tussen de seksen, aldus Rita van Dooren van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen (maar de meningen zijn verdeeld). Op de voorgrond gedraagt Dulle Griet zich als een kerel, zij heeft figuurlijk 'de broek aan'. Tot de tanden toe bewapend (met zwaard én koekenpan) gaat zij, samen met haar vrouwenleger het manvolk én de duivels te lijf en dit tegen de achtergrond van de hel, waar ook allerlei spreuken en (7) hoofd-zonden aan bod komen bij de vechtende manwijven, duiveltjes en elkaar beminnende koppeltjes.
Ook de twintig prenten van de Brabantse oude meester die in het bezit zijn van Museum Mayer van den Bergh zijn bezaaid met moralistische dubbelzinnigheden, want Bruegel wilde duidelijk zijn zegje doen. Zowel de tekeningen, als de doeken zitten vol met humor, symboliek, referenties, observaties, commentaren en parabels.
Geweldig om oog in oog te staan met twee echte Bruegels (in plaats van als papieren placemat in een pannen-koekenhuis). Ik kan je het sfeervolle museum van harte aanbevelen. Een uitstekende manier om tijdens je citytrip in Antwerpen een of twee uurtjes cultuur te snuiven...
Tekst en alle (iPhone)foto's: ©MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl
Op veel plekken in Vlaanderen wordt aandacht besteed aan Bruegel; ik bezocht het kleine, maar o zo fijne Museum Mayer van den Bergh en vergaapte mij (onder andere) aan een "spookachtige helletafereel", oftewel het schilderij 'Dulle Griet' van Bruegel uit 1563. Dit schilderij heeft - samen met nog zo'n "verkommerd, onopvallend, bizar of ronduit lelijk"* en nog ouder olieverfdoek genaamd 'Madonna', een hoofdrol in de vertoning die de naam 'Madonna ontmoet Dulle Griet' meekreeg.
* niet mijn woorden, maar ooit op die manier omschreven door kunstcritici.
 |
| 1. Pieter Bruegel de Oude, 'Dulle Griet', 1563. 2. Jean Fouquet, 'Madonna omringd door serafijnen en cherubijnen' (of is het Agnes Sorel, maîtresse van de Franse koning?), 1454-1456. 3. Zaalimpressie. |
* Hij werd geboren in Breda, maar woonde bijna zijn 'hele' leven - hij werd maar 44 jaar - achtereenvolgens in Mechelen, Antwerpen en Brussel.
Vat ick vervolghe en geraecke daer niet aen, ick pisse altyt tegen de maen (Wat ik ook doe, het is vergeefse moeite, ik pis altijd tegen de maan - zie foto 6).
En Dulle Griet? Misschien ken je de Suske en Wiske-versie van Willy Vandersteen? Het schilderij zou betrekking hebben op de strijd tussen de seksen, aldus Rita van Dooren van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen (maar de meningen zijn verdeeld). Op de voorgrond gedraagt Dulle Griet zich als een kerel, zij heeft figuurlijk 'de broek aan'. Tot de tanden toe bewapend (met zwaard én koekenpan) gaat zij, samen met haar vrouwenleger het manvolk én de duivels te lijf en dit tegen de achtergrond van de hel, waar ook allerlei spreuken en (7) hoofd-zonden aan bod komen bij de vechtende manwijven, duiveltjes en elkaar beminnende koppeltjes.
Ook de twintig prenten van de Brabantse oude meester die in het bezit zijn van Museum Mayer van den Bergh zijn bezaaid met moralistische dubbelzinnigheden, want Bruegel wilde duidelijk zijn zegje doen. Zowel de tekeningen, als de doeken zitten vol met humor, symboliek, referenties, observaties, commentaren en parabels.
ter lering ende vermaeck
Begin oktober opende de expositie 'Madonna ontmoet Dulle Griet' en met Madonna doelt het kunsthuis niet op de (enigszins op haar retour zijnde) Amerikaanse zangeres, maar op nog zo'n pareltje in de collectie. In een van de zalen van het, in 16de eeuwse stijl uitgevoerde museum hangt namelijk een zeer fascinerend doek - 'Madonna, omringd door serafijnen en cherubijnen'* van de schilder Jean Fouquet uit - mind you - ca. 1454-1456! De rode en blauwe engeltjes op het doek doen heel modern, haast PopArty aan.
* de serafijnen zijn rood van 'het vuur van de goddelijke liefde', de cherubijnen blauw van 'genade'.
Het is een beetje lastig om een bepaalde lijn of een leidraad te ontdekken in de expositie, anders dan dat de toeschouwer getrakteerd wordt op een paar zeer kostelijke én kostbare topstukken uit de collectie van het verzamelaarsmuseum. We komen er meer te weten over die beleerderige Bruegel, die het niet laten kon om ons - ook nu nog - een lesje te leren.
 |
| 4. Dulle Griet in detail. 5. Pieter Bruegel, 'Twaalf spreuken op borden', ongedateerd en 6. een detail van het schilderij. 7. Jean Clouet, 'De dauphin Frans, zoon van Frans I', 1520-1525. 8. Pieter Casenbroot, 'Portret van een dame met anjer', ca. 1500. |
Geweldig om oog in oog te staan met twee echte Bruegels (in plaats van als papieren placemat in een pannen-koekenhuis). Ik kan je het sfeervolle museum van harte aanbevelen. Een uitstekende manier om tijdens je citytrip in Antwerpen een of twee uurtjes cultuur te snuiven...
-X-
Meer Bruegel-gerelateerde activiteiten in België? Kijk dan even op deze pagina van de website van Visit Flanders.
Tekst en alle (iPhone)foto's: ©MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl
