Vrijdag 17 mei opent wooncoryfee en verzamelaar Jan des Bouvrie ("Hallo, daar zijn we weer!") de zesde editie van de tweejaarlijkse beeldenroute door het chique Zuid. De 2019-versie van de 'Amsterdam Sculptuur Biënnale', ook bekend staand als ARTZUID belooft een 'beleving' te worden, lees ik in het persbericht. Normaliter krijg ik bij dat soort vaagtaal spontane jeuk, maar in dit geval zou het wel eens heel toepasselijk kunnen zijn, want niemand minder dan (Jiskefet)acteur en beeldend kunstenaar Michiel Romeyn en ex-kunstcriticus Jhim Lamoree zijn de samenstellers van dienst. Die combinatie is goed voor een serieuze benadering van kunst, maar dan wel met een toefje ironie en humor.
* Je denkt misschien: "openbare kunst is helemaal niet gratis" en daar zou je gelijk in kúnnen hebben. Soms betalen we allemaal mee via onze belastingcenten, maar in andere gevallen zijn de sculpturen gefinancierd op basis van de percentageregeling. De laatste 5 á 6 decennia is daardoor veel gemeenschapskunst tot stand gekomen. De regeling hield in, dat een deel (soms 1, 1½ of 2%) van de nieuwbouw-, verbouw- of de koopsom van gebouwen (projecten van meer dan 1 miljoen euro) besteed moest worden aan openbaar kunstbezit en dat was dan veelal in de vorm van buitensculpturen.
Veel van de beeldhouwwerken zijn erg zwaar (die wegen soms tonnen) en zijn derhalve lastig waterpas te zetten, vandaar dat er een fundament gelegd moet worden in de vorm van een betonnen grondplaat. Daardoor is er - onvermijdelijk - schade aan het gazon, maar straks, over 2 á 3 weken, lijkt het of de 90 (min of meer) figuratieve sculpturen hier altijd hebben gestaan. Dan gaan de madeliefjes en paardenbloemen heel natuurlijk tegen de objecten aanleunen en gaat het pootje van de teckel of de Jack Russell (uiteraard hele beschaafde hondjes) omhoog tegen een van de sokkels.
Een ander facet is - zo leerde ik van nestor Fuchs - dat het bij figuratief werk duidelijk is hoe het sculptuur zich verhoudt tot de toeschouwer. Elk min of meer gelijkend beeldhouwwerk heeft immers een voor- en een achterkant en dat is bepalend voor de standplaats van het kunstwerk. Bij abstract werk is dat niet (of veel minder) het geval en zou je - theoretisch - met het beeld kunnen blijven draaien totdat het 'ideale plaatje' is ontstaan. In beide gevallen dient het aanbeveling om ook de achterkant te bekijken. Dus riskeer hondenpoep aan je schoen - dát is ook kunst in de openbare ruimte (en tip: trek profielzool-loze schoenen aan), stap dat grasveld op en bekijk de werken van onder tot boven, van links naar rechts en van alle kanten (dan heb je gelijk je dagelijkse rek- en strekoefeningen gedaan ;-).
Op de kruising Apollolaan/Breitnerstraat staat een niet te missen drie meter hoge yogaënde Kate Moss. Veel passerende weggebruikers zullen er een ernstige nekverrekking oplopen, want super-realistisch wringt een knappe jonge dame zich op die plek in een schijnbaar onmogelijke bocht. Zeg maar als slangenmens. De Britse mannequin stond in de jaren negentig model voor de (eveneens Britse) beeldhouwer Marc Quinn (Londen, 1964), die op basis van haar afmetingen en verhoudingen een serie sculpturen fabriceerde onder de noemer 'Sphinx'. Dit ongetwijfeld meest bejubelde kunstwerk op ARTZUID (want heel #instagrammable) kreeg de naam 'Myth (Sphinx)'.
En aan de andere kant van de straat staat ook al zo'n opzichtig kunstwerk dat alle aandacht vraagt, namelijk het blauwe 'vliegengordijn' van Jesus Rafael Soto.
Tekst en alle (iPhone)foto's: ©MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl tenzij anders vermeld.
Vrolijkheid gegarandeerd!
Ik maakte al eerder een rondgang langs de ruim 90 ruimtelijke installaties en (een soort van) figuratieve beelden en mijn verslag lees en zie je hier.
Kijk je mee?
In ruim tien jaar tijd (de directeur startte in 2008 met het idee voor de kunstroute, met de eerste editie in 2009) groeide het, als bewonersactie ontstane evenement uit tot het "grootste gratis kunst-event van Nederland" met gemiddeld zo'n 375.000 bezoekers tijdens dit vier maanden durende, internationale beeldenpodium.
Kijk je mee?
 |
| 1. Marc Quinn, 'Myth (Sphinx)', 2007. 2. Michiel Romeyn en Jhim Lamore, de twee curatoren van ARTZUID voor 'Le Penseur' (1902) van Auguste Rodin dat permanent voor het Hilton aan de Apollolaan is geposteerd. Foto: © ARTZUID. 3. Jesus Rafael Soto, 'Penetrable BBL Bleu', 1999. |
Een heikel gespreksonderwerp: kunst in de openbare ruimte, want de meningen zijn vrijwel altijd verdeeld. Je hebt voor- en tegenstanders. Het is mooi of lelijk en steevast te duur. Er is een chronisch spanningsveld tussen buurtbewoners, de gemeente en de kunstenaar. Maar ik ben groot fan van het buitenbeeld in de straat, op het plein of in het park: ik hou van de stad als openluchtmuseum.
Een goed openbaar kunstwerk kan een publiek bereiken dat normaal nooit met kunst in aanraking komt en het draagt daardoor wel degelijk bij aan zoiets (onmeetbaars) als de 'publieke kunstervaring'. Een sterk sculptuur of beeldengroep kan zijn standplaats én de passanten veranderen, door op te gaan in de omgeving zonder weg te vallen, door te rebelleren en toch te passen. Ik ga er niet onaangedaan en emotieloos aan voorbij.op een voetstuk
Op mijn Instagram-pagina plaats ik (daarom) regelmatig foto's van driedimensionale straatkunst: beelden van beelden waar wij vaak zo achteloos aan voorbij snellen. Maar als je de tijd neemt, slenterend en mindful door de stad gaat en goed om je heen kijkt, dan vallen ze je ineens op. En #kunstvoornop*: gratis kunst, wie wil dat niet?het betere buurtwerk
Toch mooi waar een buurtinitiatief toe kan leiden. Bij Cintha van Heeswijck in de Apollobuurt - Cintha is drijvende kracht én directeur van ARTZUID - zijn de bewoners gewend om zaken ambitieus en groots aan te pakken. En een beetje 'ons kent ons', want de curatoren van de 2019-versie, zijnde Michiel Romeyn en Jhim Lamoree, hebben ook een band met Amsterdam Zuid.In ruim tien jaar tijd (de directeur startte in 2008 met het idee voor de kunstroute, met de eerste editie in 2009) groeide het, als bewonersactie ontstane evenement uit tot het "grootste gratis kunst-event van Nederland" met gemiddeld zo'n 375.000 bezoekers tijdens dit vier maanden durende, internationale beeldenpodium.
* Je denkt misschien: "openbare kunst is helemaal niet gratis" en daar zou je gelijk in kúnnen hebben. Soms betalen we allemaal mee via onze belastingcenten, maar in andere gevallen zijn de sculpturen gefinancierd op basis van de percentageregeling. De laatste 5 á 6 decennia is daardoor veel gemeenschapskunst tot stand gekomen. De regeling hield in, dat een deel (soms 1, 1½ of 2%) van de nieuwbouw-, verbouw- of de koopsom van gebouwen (projecten van meer dan 1 miljoen euro) besteed moest worden aan openbaar kunstbezit en dat was dan veelal in de vorm van buitensculpturen.
 |
| 1. Henk Visch, Teach me to sit still (2016). 2. Irene Fortuyn, 'Schöne Aussicht', 3. Elsa Tomkowiak, 'Out | Phébus's Moire'. 4. Barry Flanagan, Large Nijinski on Anvil Point, 2001. 5. Atelier van Lieshout, 'The Leader', 2015. 6. Ivan Cremer, 'Birth of Apollo', 2019. |
vrolijk stemmend kunstkijken
Meestal kan het hebben van enige kennis van zaken bijdragen aan de ervaring en dan denk ik gelijk aan de les die ik kreeg van Rudi Fuchs, curator van de vorige editie van ARTZUID. Bij kunst in de publieke ruimte doet de omgeving net zo goed een duit in het zakje. Het sculptuur moet in zo'n geval concurreren met alles wat er op straat gebeurt.Een ander facet is - zo leerde ik van nestor Fuchs - dat het bij figuratief werk duidelijk is hoe het sculptuur zich verhoudt tot de toeschouwer. Elk min of meer gelijkend beeldhouwwerk heeft immers een voor- en een achterkant en dat is bepalend voor de standplaats van het kunstwerk. Bij abstract werk is dat niet (of veel minder) het geval en zou je - theoretisch - met het beeld kunnen blijven draaien totdat het 'ideale plaatje' is ontstaan. In beide gevallen dient het aanbeveling om ook de achterkant te bekijken. Dus riskeer hondenpoep aan je schoen - dát is ook kunst in de openbare ruimte (en tip: trek profielzool-loze schoenen aan), stap dat grasveld op en bekijk de werken van onder tot boven, van links naar rechts en van alle kanten (dan heb je gelijk je dagelijkse rek- en strekoefeningen gedaan ;-).
wisselend gezichtspunt
Komaan! Wat krijg je bij deze 2019-editie van ARTZUID voorgeschoteld? In ieder geval sculpturen en ruimtelijke installaties die vrolijk stemmen. En ik meldde al dat de samenstellers kozen voor "figuratief" werk. Jhim Lamoree zegt daarover in de Uitkrant: de beeldenroute is "als een overzicht van de traditie van de figuratie in de beeldhouwkunst, waarbij de grenzen danig worden opgerekt." En inderdaad: bij de sculpturen van Tomkowiak, Graham, Soto, Fortuyn (en zo weet ik er nog wel een paar...), moet je dat begrip inderdaad niet al te letterlijk nemen. "Sommige beelden balanceren op het randje van abstractie."
Sommige? Aardig wat...
 |
| 1. Jean Dubuffet, 'Chien de Guet I'. 2. Erwin Wurm, 'Salatgurke Modernistische 1 en 3', 2016. 3. Gloria Friedmann, 'Everyday Robots' en 'Et moi, et moi, et moi'. 4. Jan Fabre, '7 Bathtubs and a man who writes on water'. 5. Yoshitomo Nara, 'Your Dog'. 6. Sachi Miyachi, 'The Corner Piece'. |
En aan de andere kant van de straat staat ook al zo'n opzichtig kunstwerk dat alle aandacht vraagt, namelijk het blauwe 'vliegengordijn' van Jesus Rafael Soto.
a knotted Venus of our age
Dan de duim van César. César Baldaccini (1921-1998) was in de zestiger jaren een sleutelfiguur in het 'nouveau realisme' (het Franse equivalent van pop art). Het op ARTZUID getoonde sculptuur ontstond naar aanleiding van een tentoonstelling met als thema 'de hand' en het verwijst naar het gebaar dat de Romeinse keizers maakten als een in de arena strijdende gladiator mocht blijven leven. De vinger is dus uit het pre-sociale media-tijdperk - tegenwoordig wordt thumbs up gebruikt om de ander te liken. César heeft verschillende, steeds grotere versies van de duim gemaakt.a like from César
Als fan van Jaume Plensa (1955) ben ik ook blij verrast een werk van deze Spaanse beeldhouwer tegen te komen. Op de 'middenstip', het groene plein voor het chique Hilton Hotel (dus 'in the picture') staat 'Sanna'. (Ben je ook een Plensa-liefhebber? Op 22 juni opent er in Museum Beelden aan Zee een expositie met zijn werk).
De plastieken van Jean Dubuffet (1901-1985) waren twee jaar geleden te zien in de tuinen van het Rijksmuseum (zie mijn blog over die expo hier) en voor mij dus ook heel herkenbaar in de beeldenroute van ARTZUID. En waarschijnlijk zie je in dit plastiek uit de zestiger jaren 'doodles' en zo ja, dan sla je de spijker op z'n kop. Het verhaal gaat dat de kunstenaar onder het telefoneren kleine, vluchtige tekeningetjes maakte, die hem inspireerden tot deze uitgebreide serie beeldhouwwerken. Hij noemde de monumentale 'krabbel'-sculpturen 'hourloupes'.
Zoals je (wellicht) weet heb ik van kunsttheoretisch zaken niet zoveel verstand. Ik vind een kunstwerk mooi of niet. Top of flop. Als je alles eraf haalt, dan is kunst toch een kwestie van smaak. En over smaak valt niet te twisten. Maar met 90 kunststukken is er voor ieder wat wils. Dus neem de kuierlatten en maak de 2,5 km lange belevingstocht langs de groene lanen van het mooie Amsterdam Zuid.
De plastieken van Jean Dubuffet (1901-1985) waren twee jaar geleden te zien in de tuinen van het Rijksmuseum (zie mijn blog over die expo hier) en voor mij dus ook heel herkenbaar in de beeldenroute van ARTZUID. En waarschijnlijk zie je in dit plastiek uit de zestiger jaren 'doodles' en zo ja, dan sla je de spijker op z'n kop. Het verhaal gaat dat de kunstenaar onder het telefoneren kleine, vluchtige tekeningetjes maakte, die hem inspireerden tot deze uitgebreide serie beeldhouwwerken. Hij noemde de monumentale 'krabbel'-sculpturen 'hourloupes'.
 |
| 1. Jaume Plensa, 'Sanna'. 2. Antoine Poncet, 'Cristalle'. 3. César, 'The Thumb'. 4. Aime Mpane, 'Yebela'. 5. (Curator Michiel Romeyn bij) Aristide Maillol, 'La Riviére, 1938-1943. 6. Tom Claassen, Opzittend konijn'. |
"De tentoonstelling is 24/7 gratis toegankelijk. Routekaarten en catalogus zijn verkrijgbaar in het informatiepaviljoen op de Minervalaan 1 of via de webshop." (Er is ook een gratis te downloaden app (kijk daarvoor op de website).
ARTZUID: van 17 mei tot en met 15 september.
't Is maar dat je het weet.
-X-
Nog meer buitenkunst? In Amstelveen staan een aantal beeldhouwwerken van de 85-jarige Klaas Gubbels. Daarover lees (en zie) je meer in mijn volgende blogpost. En vanaf 25 mei Louise Bourgeois in de Rijksmuseumtuinen en ook daarvan krijg je eerdaags een ooggetuigenverslag.
En wil je niets missen? 👍 dan mijn Facebook-pagina, dan zie je mijn zielenroerselen vanzelf langskomen.
 |
| 2 x de kunstenaar himself: 1. Theo Jansen bij 'Animaris Longus' (een van zijn strandbeesten) en 2. George Struikelblok, speciaal uit Suriname overgekomen om zijn drie sculpturen te presenteren. |
