Helen Verhoeven in Circl.ART: de kunstcollectie van de ABN AMRO

3 april 2019
Vandaag begeven wij ons naar de 'financial mile', want zo wordt de Zuidas, het zakencentrum in Amsterdam ook wel genoemd. Onze bestemming is de ABN AMRO bank, maar dat betekent niet dat ik hier en nu mijn geldzaken ga bespreken of mijn financiën uit de doeken ga doen. Nee, we zijn op weg naar het hoofdkantoor van deze grootgeld-handelaar voor - hoe kan het ook anders - kunst. De bank bezit namelijk een zeer rijke verzameling van zo'n 5.000 hedendaagse kunstuitingen: van schilderijen, sculpturen en fotografie tot installaties en video's.

In Circl.ART aan het Gustav Mahlerplein bezoeken we de kleine, maar fijne presentatie 'Eleven Women' van Helen Verhoeven. Zij is de achtste winnaar van de ABN AMRO Kunstprijs en onderdeel van deze onderscheiding is een dubbeltentoonstelling op twee verschillende locaties. Allereerst is er die in het eerdergenoemde kunstprojectruimte (Circl.ART) en onder de noemer 'Schamerkat' zie je sinds 28 maart jl. een zeer diverse microverzameling in een van de vleugels van de Hermitage Amsterdam*.
* Niet zo verwonderlijk, want de ABN AMRO is sinds 2004 hoofdsponsor van de Hermitage in de hoofdstad.

Kom, laten we nader kennismaken.



1. 'Pick Pic | Nice Yard Littele Man', 2019. 2. Links de kunstenaar Helen Verhoeven en rechts Danila Cahen, curator van de ABN AMRO Kunstcollectie bij de perspreview in de Hermitage afgelopen week. 3. 'First Round', 2019 in de Hermitage.
Hoe zit dat eigenlijk met die kunstcollectie van de multinationale geldteller? "De redenen waarom een bedrijf (in dit geval dus de ABN AMRO, red.) kunst verzamelt, zijn talrijk", lees ik op de website van de Vereniging Bedrijfscollecties Nederland (VBCN). "De collectie heeft bijvoorbeeld als doel om medewerkers in aanraking te brengen met kunst en hun wereld te verrijken." In dat geval is kunst als een inspirerende prikkel voor de werknemers en als het menselijke element in de bedrijfscultuur.
"Een ander argument is dat kunst een positief effect heeft op het bedrijfsimago. Ook het mecenaat - het actief bevorderen en begeleiden van kunstenaars en de kunstwereld - is van oudsher een belangrijke motivatie om kunst te collectioneren. Deze ondersteuning en sponsoring noemt men ook wel 'corporate social responsibility' en meer specifiek (en in het Nederlands): het cultureel betrokken ondernemen. 

De ABN AMRO blijkt sinds 1977 een actief verzamelbeleid te voeren en curator Danila Cahen (en haar voorgangers) richt zich op hedendaagse werk van kunstenaars met een binding met Nederland, maar de verzameling heeft ook internationale accenten. En naar eigen zeggen is er altijd speciale aandacht geweest voor het aantrekken en stimuleren van jong talent. De ruim 5.000 kunstwerken worden in circa 80 bankfilialen geëxposeerd. Daarnaast toont de financiële dienstverlener een selectie uit haar kunstzinnige bezit in de eerder genoemde kunstprojectruimte Circl.ART, gelegen in de ecologisch circulaire tuin rondom het hoofdkantoor in Amsterdam.

veelzijdig en kundig

Jaarlijks reikt de bank de 'ABN AMRO Kunstprijs' uit: een stimuleringsprijs voor talent in Nederland. Als achtste in de rij ontving Helen Verhoeven (geboren in Leiden, 1974*) de onderscheiding wegens haar "veelzijdigheid en haar ongelooflijke vakmanschap."
De kunstenaar wordt geprezen omdat zij "met haar werk steeds nieuwe manieren vindt om de toeschouwer haar fascinerende en caleidoscopische wereldbeeld binnen te trekken", aldus het juryrapport. Helen Verhoeven is een kunstenaar "die onderhuidse emoties en actuele maatschappelijke dilemma's verbindt met klassieke, historische en kunsthistorische iconografie."
* In de categorie 'onzinnige weetjes, geinige feitjes': Helen Verhoeven is de dochter van cineast Paul Verhoeven - regisseur van films als 'Turks Fruit', 'Total Recall' en 'Basic Instinct' en recentelijk van 'Elle'  - en zij verhuisde in 1986 met haar ouders naar de Verenigde Staten. Momenteel woont zij met haar gezin in Berlijn.






Zes foto's van de 'Schamerkat' expositie in de Hermitage: 1. 'Easy Yes', 2. 'Tenneessee', 3. 'Crawler Seated', 4. 'Slips for Grace I', 5. 'Birthing Ape', 6. 'The Pearl Necklace', alle zes 2019.
Afgelopen week bezocht ik de voorbeschouwing van Verhoeven's tentoonstelling in de Hermitage en daar maakte ik kennis met het werk van de gelauwerde. In het bijzijn van de kunstenaar én Danila Cahen liep de bonte verzameling verslaggevers, mijn persoon incluis, een rondje langs alle speciaal voor deze vertoning gemaakte kunstwerken. De tentoonstelling, die de titel 'Schamerkat' meekreeg, blijkt een reactie op 'De Schatkamer!', de expositie die momenteel topkunst toont uit de (moeder-) Hermitage in Sint-Petersburg (en mijn blogbericht over die expositie zie je hier).

In de Hermitage aan de Amstel slenter je langs een presentatie met best wel (...) opzienbarende werken. Met de nieuw gecreëerde olieverfschilderijen, zowel groot als klein; glas-in-lood; textiel, een neonwerk; een stopmotion-film en sculpturen ging de kunstenaar helemaal 'los'. Heel vrij en blij associeerde Verhoeven met deze serie op thema's als macht, vrouwelijkheid, geboorte en man|vrouwrelaties. We zien fallussen, vulkanische erupties, vrouwelijke ongemakken en erotische geladenheid. Verhoeven spiegelt op het vrouw-zijn in al haar facetten. Ook alle keramische schilderijlijsten zijn hand made door de artiest.

lustobject, verleidster, moeder en madonna

Op één been kun je niet lopen en dat smaakte naar meer, vandaar dat ik ook Verhoeven's werk in Circl.ART wilde zien. Óp naar de Zuidas! Circl.ART blijkt een projectruimte van de ABN AMRO, waar dus ook (een deel van) de door de bank verzamelde kunstcollectie te bewonderen is. Geheel openbaar en dus voor iedereen toegankelijk.
Het daar getoonde werk van Helen Verhoeven bestaat uit zo'n acht schilderijen en twee sculpturen en het kreeg de naam 'Eleven Women' mee. Ook bij deze kunstwerken laat Verhoeven het veranderlijke beeld van 'De Vrouw' zien. Afwisselend is zij lustobject, verleidster, moeder en madonna en die elementen zag ik al eerder bij haar kunst in de Hermitage, hoewel het nieuwe werk daar explicieter is, met meer seksuele connotaties en (meer) piemels.




 

Zes werken uit de 'Eleven Women'-presentatie in Circl.ART (niet individueel genoemd.)
Eenmaal in het Circl-paviljoen blijkt het gebouw te beschikken over een trendy café-restaurant en een rooftopbar. Op de begane grond is ruimte voor een wisselende tentoonstelling (met momenteel dus het werk van Verhoeven). In het souterrain zijn vergaderruimten die gebruikt worden voor meetings, evenementen en activiteiten en daar maakt de bezoeker ook kennis met een, door curator Danila Cahen geselecteerd deel van de verzameling van de corporate bank.

we have a dream

Het thema 'circulariteit' is leidend bij Circl (vandaar ook de naam) en leitmotiv bij dit initiatief van de bankier. "Economie, dat zijn we immers zelf. Als bank; burger of ondernemer, werknemer of werkgever. Zo is het idee geboren om het circulair paviljoen te bouwen: 'Circl'. Een circulair gebouw, geïsoleerd door het gebruik van vezels uit 16.000 ingezamelde jeans. Voorzien van een lift die eigendom van de fabrikant blijft en betaald wordt op basis van gebruik. Wat je moet leren doen, leer je door het te doen. (....) Dromen. Durven. Doen en delen." Tot zover een citaat van de website met uitleg over het idee achter het concept.

En ook de kunst maakt onderdeel uit van dit vooruitstrevende model. "Werk van jong en aankomend talent is gecombineerd met dat van bekende, meer gevestigde kunstenaars. De keuze van de werken is losjes gegroepeerd rondom het thema 'circulariteit' en de voortdurende spanning tussen natuur en cultuur."
Het hergebruik van materialen komt ook tot uiting in de keuze om kunst te koppelen met historisch meubilair uit oude filialen van de ABN AMRO. In de hippe, gemaakt-industriële setting van het gebouw (zeg maar gerust een 'hotspot') worden de schilderijen, sculpturen en andersoortige creatieve uitingen gecombineerd met vintage designmeubels, een oude kluis, een lockerkast, waardepapieren etc.

De waardevolle kunstwerken hangen en staan schijnbaar achteloos in de diverse ruimten en hebben daardoor een enorme vanzelfsprekendheid. Het gevolg is wel dat er bij de sculpturen bordjes staan (moeten staan) met de tekst "please do not touch". Het is blijkbaar niet voor iedereen even duidelijk dat het hier kunst betreft. Niet iedereen zal het als zodanig herkennen.
Maar wel fijn, zoveel mooie kunst 'in the wild'.






1. Marijke van Warmerdam, 'Walk-through landscape', 2000. 2. Thomas Schütte, één van de twee 'Grosser Geist' (namelijk Nr. 17). 3. Jonathan Monk, 'The idea towardsa brighter tomorrow', 1999. 4. Marijke van Warmerdam, 'Now', 2002. 5. Locker-kast (ca. 1920) met op de achtergrond Marijke van Warmerdam, 'Another Day, nrs. 2, 11, 13, AP, 43, 6, 3' uit 2011. 6. Laura Owens, 'Untitled', 1999. 
"Tussen circulariteit en kunst zijn veel verbanden te leggen", aldus de bank. "Kunstenaars weten onconventionele verbindingen te leggen, durven te dromen en voelen als seismografen van onze tijd eerder aan wat er in de wereld speelt. Een vooruitziende blik en een vrije manier van denken liggen aan de basis van de circulaire economie."

Je kunt de kunstcollectie vrij bezichtigen tijdens de openingstijden van Circle en de presentatie 'Eleven Women' van de ABN AMRO kunstprijs-winnaar Helen Verhoeven is te zien t/m 23 mei. (En als je toch op de Zuidas bent, loop dan ook binnen bij de AkzoNobel Art Space. Ook de bedrijfscollectie van dit 'verfconcern' is openbaar. Mooi man, kijk maar eens hier....).
In de Hermitage is de installatie 'Schamerkat' nog het hele jaar te bewonderen (t/m 5 jan. 2020).


-X-


Bij de tentoonstelling in de Hermitage is ook een mooie publicatie verschenen: een door Irma Boom ontworpen naslagwerk in een beperkte oplage van 1.000 stuks met in elk exemplaar een genummerde en gesigneerde print.

PS: Helen Verhoeven wordt in Nederland vertegenwoordigd door Stigter van Doesburg.

Zonder titel (Hildo), Tom Claassen, 1997, eigendom van de ABN AMRO kunstcollectie. Het beeld heeft officieel geen titel, maar is bij wijze van grapje vernoemd naar Hildo Krop, de Nederlandse beeldhouwer die veel sculpturen voor de Amsterdamse openbare ruimte heeft gemaakt (bron: Public Art. Amsterdam). Uit mijn serie #kunstvoornop.
Tekst en alle (iPhone)foto's ©MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl

Auto Post Signature

Auto Post  Signature