Naast de stellende trap (dik), heb je de vergrotende trap (dikker) en precies daarin spreekt de kunstenaar als zij over haar werk praat: "ik wil dikker, dunner, groter of gekker"! Millennial Raquel van Haver (want geboren in 1989) doet deze uitspraak in dagblad Het Parool*, die de jonge kunstschilder interviewde naar aanleiding van 'Spirits of the Soil' in het Stedelijk Museum.
De rising star en prijswinnende Van Haver werkt rauw, temperamentvol, energiek en 'mannelijk' en speciaal voor haar (tweede) solo-tentoonstelling maakte zij een serie monumentale werken.
De rising star en prijswinnende Van Haver werkt rauw, temperamentvol, energiek en 'mannelijk' en speciaal voor haar (tweede) solo-tentoonstelling maakte zij een serie monumentale werken.
Je begrijpt, daar wilde ik het mijne van weten (ik hou daarvan: vrouwen met 'grote gebaren') en na een bezoek aan het gemeentelijke museum in Amsterdam kan ik niet anders dan haar woorden onderschrijven. Van Haver spreekt via haar kunst in uitroeptekens.
Variërend van anderhalve maand tot een half jaar, zo lang deed Raquel van Haver over het maken van de schilderijen die nu in het Stedelijk Museum hangen. Maar kun je het wel schilderijen noemen? Het zijn haast hangende sculpturen, want de dikke lagen zelfgemaakte olieverf op jute combineert de artiest met houtskool, spuitverf, gips, teer, hars en klei en de composities voorziet zij desgewenst van (nep) haar, kroondoppen, kralen, peuken en of as. De kunstenaar lijkt wel een fysieke gevecht aan te gaan met de materie: de besmeurde doeken zijn groot, grof, rauw.
"Vanaf het eerste moment heb ik dik aangezet. Het werd een uitdaging: hoe ver kan ik gaan? Af en toe moest ik stutten. Dan flikkerde er een hoofd van het schilderij of een neus. In de zomer werd mijn olie zacht en ging het zakken. Dan zette ik er een paar palen onder".*
 |
| 1. 'Dem Smoke and Blaze under Royal regime', 2018. 2. Foto van Raquel van Haver door ©Robin de Puy, De Volkskrant. 3. Detail. |
"Vanaf het eerste moment heb ik dik aangezet. Het werd een uitdaging: hoe ver kan ik gaan? Af en toe moest ik stutten. Dan flikkerde er een hoofd van het schilderij of een neus. In de zomer werd mijn olie zacht en ging het zakken. Dan zette ik er een paar palen onder".*
de rafelranden right in your face
De kolossaal opgebouwde doeken - reliëfs zwaar van verf, teer en touw, over doorgaans brute onderwerpen - zijn alles behalve doorsnee. Van Haver heeft een kenmerkende stijl en alle werken zijn vrij donker en toch spat de kleur er vanaf.
Over de totstandkoming van 'Change the Rhythm of the Dancehall… It’s Still the Same Groove' (2018), zegt Van Haver het volgende. "Dit doek is geïmpregneerd met teer, daaroverheen zitten krijttekeningen, daarna heb ik de dikke delen toegevoegd. Bij het maken lag het schilderij nog op de grond en lopend goot ik emmers met verdikte olieverf toe. Na vijf, zes dagen was dat droog en kon ik verder met dunnere olieverf. Hier en daar stopte ik er nog plastic, kraaltjes en nep haar in." (Uit een interview met Vice).
Over de totstandkoming van 'Change the Rhythm of the Dancehall… It’s Still the Same Groove' (2018), zegt Van Haver het volgende. "Dit doek is geïmpregneerd met teer, daaroverheen zitten krijttekeningen, daarna heb ik de dikke delen toegevoegd. Bij het maken lag het schilderij nog op de grond en lopend goot ik emmers met verdikte olieverf toe. Na vijf, zes dagen was dat droog en kon ik verder met dunnere olieverf. Hier en daar stopte ik er nog plastic, kraaltjes en nep haar in." (Uit een interview met Vice).
 |
| 1, 2 en 3. 'The Eyes must be Obeyed. One 100 Soldiers with One 1000 Dices. When They Start Make you no go Anywhere', 2018. 4. 'Change the Rhythm of the Dancehall... It's Still the Same Groove', 2018. 5. 'A Shrine of a Deity: L’enyin ise aye Lo Ku', 2018. Foto van collage, diasec. Foto: Hans Wilschut. |
Raquel van Haver werd aanvankelijk drie keer genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst voordat zij hem dit jaar ook daadwerkelijk won. En in haar prijzenkast staan meer 'trofeeën'. In 2016 werd ze door zakenblad Forbes verkozen in de 30 Under 30 Europe: een lijst van dertig jonge talentvolle kunstenaars en in 2017 was er een expositie in het Dordrechts Museum die de Amsterdamse te danken had aan het winnen van De Scheffer, de tweejaarlijkse stimuleringsprijs van het museum.
een collage van verhalen en ervaringen
Van Haver's figuratieve schilderwerk gaat over etniciteit, identiteit en subculturen; over mensen op de grens van de samenleving. Het grootsteedse leven in getto's, barrios, favela's, townships en slums in landen als Colombia, Trinidad, Nigeria, Cuba, Zimbabwe en Zuid-Afrika.
Het zijn politiek getinte werken en gebaseerd op haar reizen en ontmoetingen. De kunstenaar - zelf geboren in Colombia en als jong kind geadopteerd door een Nederlands gezin - schildert meestal donkere mensen. Grote figuren die uit de verf naar voren komen. Prostituees, straatkinderen en hangjongeren, leden van jeugdbendes, drinkende mannen in café's en clubs. Stuk voor stuk sociaal realistische canvassen. Of - zoals ze zelf zegt: 'luide' schilderkunst, "waarin ze vooral de overeenkomsten tussen mensen benadrukt, met empathie voor de groepen in de marge van de samenleving."
De kunstenaar woont zelf al jaren in de Bijlmer (Amsterdam Zuid-Oost) en als ze op reis gaat, dan kiest ze niet de toeristische trekpleisters. "... Ik heb inderdaad wel een drang om plekken te bezoeken die gesloten zijn voor de buitenwereld. Soms is het een lifestyle die me interesseert, soms zijn het de absurde verhalen waar je tegenaan loopt. Ik ontmoet vaak mensen met heel aparte levensverhalen die in de kunst niet vaak verteld worden en die ik graag wil laten zien", aldus Raquel van Haver in het NRC*.
 |
| 1. 'Life never Sweet like a Chocolate Vanilla'. 2. One drop... Your Heart Might Skip a Beat for Many Reasons'. 3. 'We do Not Sleep as we Parade all Through the Night' (alle drie 2018). |
"Ik ben verhalenverteller en heb tijd nodig om emotie erin te leggen. Mensen zouden ook echt de tijd moeten nemen om het werk te lezen.'' aldus de kunstenaar*. Documentatie is belangrijk, zegt Van Haver, omdat ze de sfeer van haar reizen en de mensen die ze ontmoet zo goed mogelijk wil overbrengen.
De doeken van Van Haver zijn als ontdekkingsreizen en de titels van de schilderwerken als citaten uit haar reisdagboek.
recht voor zijn raap: take it or leave it!
Je kunt 'Spirits of the Soil' met het werk van Raquel van Haver nog tot en met 7 april bekijken in het Stedelijk Museum Amsterdam.
-X-
Fijne dag!
* Het Parool van 17/11; het NRC van 21/11.
** in een vraaggesprek n.a.v. het winnen van de De Schaffer-prijs.
** in een vraaggesprek n.a.v. het winnen van de De Schaffer-prijs.
