"Ik maak alleen portretten, want dat is het enige wat mij ontroerd. Door mensen te schilderen, probeer ik mijn eigen beeld te vinden. Elke keer mezelf onderzoeken door middel van portretten. Elk portret is ook een zelfportret."
Aan het woord is de in Spanje geboren Lita Cabellut (1961) en zij doet deze uitspraak in een Close Up-documentaire* die begin vorig jaar werd uitgezonden. Ik zag de reportage en was verkocht, want je kan niet anders dan onder de indruk raken van haar werk én van haar persoonlijkheid: een kleine, beweeglijke vrouw met een flinke bos, lang donker haar, die praat met het charmante accent als dat van Maxima. Van de week trof ik de kunstenaar in Museum Jan van der Togt, alwaar afgelopen woensdag (17|10) de tentoonstelling 'Een kroniek van het Oneindige' opende.
Kijk je mee naar het werk van een gepassioneerd artiest?
 |
| 1. (Detail) en 2. 'Saru Tryptich', 2018 (coll. kunstenaar). 3. De 'etalage' van Museum Jan van der Togt. |
Haar biografie leest als een (jeugd)avonturenroman. Denk aan 'Alleen op de Wereld'. Toen ik mij verdiepte in haar levensverhaal dacht ik onmiddellijk aan de lotgevallen van de kleine Remi, met dit verschil, dat het hier een meisje betreft en dat het verhaal zich afspeelt in Spanje en niet in Frankrijk.
alleen op de wereld
In 1961 geboren in een dorpje in het noordoosten van het Iberische schiereiland, verhuisde Cabellut als kind met haar familie naar Barcelona, waar haar moeder een bordeel bestierde. En met een onbekende vader en een moeder die te druk was met haar eigen besognes, werd de kleine Lita spaarzaam opgevoed door haar grootmoeder, maar vooral aan haar lot overgelaten. Als oma vervolgens komt te sterven, zwerft ze als achtjarig kind daadwerkelijk op straat.
Na een verblijf in een kindertehuis, werd Lita - inmiddels twaalf jaar - geadopteerd door een vermogende Catalaanse familie en tijdens deze relatief gelukkige en stabiele periode in haar leven ontdekte zij de beeldende kunst. De schilderijen van de Spaanse, Vlaamse en Hollandse oude meesters (met name het schilderij 'De drie gratiën', 1639 van Peter Paul Rubens) in het Prado Museum in Madrid inspireerden Lita tot het schildersbestaan. Op haar negentiende vertrok de kunstenaar in spe dan ook naar Amsterdam, waar ze tussen 1982 en 1984 aan de Rietveld Academie studeerde. Cabellut woont en werkt in Den Haag.
Ik zeg: op zijn minst een roman, maar ook het script voor een bioscoopfilm en hoe kom je als mens in hemelsnaam zo'n, toch behoorlijk traumatische jeugd te boven?
 |
| 1. 'Johanna van Delft', 2014. 2. 'Karkata Tryptich', 2018. 3. Gebruikte verfrolletjes. 4. 'Skull', 2018. 5. Video over de werkwijze. |
Lita Cabellut is over die getroebleerde jonge levensjaren bewonderenswaardig nuchter en realistisch (of praktisch?), zo blijkt wanneer ik haar spreek in het museum. Zijzelf noemt haar jeugd interessant. "Heel boeiend en niet anders dan dat van duizenden en duizenden andere straatkinderen. En ik had geluk. Ik ben heel positief en ik ben de juiste mensen tegengekomen."
Je moet (leren) begrijpen en vergeven is het motto van de kunstenaar. Een mens groeit en trauma's groeien niet mee en daarom kun je er als volwassene mee 'dealen'. "Maken, hopen, breken en opnieuw beginnen", net als in haar beeldende kunst.
theatraal en dramatisch
Zoals gezegd bestaat het werk van Cabellut voornamelijk uit portretten. Portretten die haar jeugd weerspiegelen, zoals alle beeltenissen die de artieste maakte van daklozen, hoeren en psychiatrische patiënten. Daarnaast ook heel vaak allerlei beroemdheden. Zij startte met twee grote series: een over Frida Kahlo ('Frida, La Perla Negra', 2011) en Coco Chanel ('Coco, A Testimony of Black & White', 2011). De 55 afbeeldingen (!) werden allemaal tijdens grote tentoonstellingen in Londen en Parijs verkocht.
De monumentale portretten belichamen mensen die - net als zij - de zelfkant van het leven hebben gezien, maar desondanks zijn geslaagd. Die uit hun breekbaarheid kracht hebben gehaald en die broosheid hebben weten om te zetten naar positivisme en schoonheid, net als Cabellut zelf.
 |
| 1. 'After the show 30', 2012. 'Océlotl Tryptich', 2018. 3. 'Cornelia Zuurmond', 2014. 4. 'Notables 1, 2, 4 en 6', 2014. 5. 'Willfully Blind', 2018. 6. Lita Cabellut wordt geïnterviewd. |
De kunstenaar heeft een enorme dadendrang. Zij werkt heel expressief en lijfelijk en dan ook nog eens zo'n 18 uur per dag. Dat is hard werken en dientengevolge is haar productie enorm.
Nog steeds schildert zij thematisch. Na Kahlo en Chanel volgde 'A Portrait of Human Knowledge' (2012), waarin zij invloedrijke personen op het gebied van cultuur, humanisme en wetenschap verbeeldde: Einstein, Nureyev, Marie Curie, Billie Holiday, Freud. Vervolgens verschenen 'The Trilogy of Doubt' (2013) over macht, onrecht en onwetendheid en een serie geïnspireerd op de Aziatische cultuur ('Dried Tear', 2013).
Er is een serie over personen in de Gouden Eeuw ('The Black Tulip', 2014) en de collectie 'Blind Mirror' (2015) heeft als thema cultuur en religie en is gericht op invloedrijke wereldvisies en religies (Bron: Wikipedia).
Het is fascinerend te zien hoe de kunstenaar werkt en dat wordt ook getoond in de tentoonstelling 'Een Kroniek van het Oneindige' in Museum Jan van der Togt. "In de loop der jaren ontwikkelde Cabellut een unieke techniek waarbij ze grootse portretten schildert en traditionele frescotechnieken combineert met het gebruik van olieverf. Door de verflaag van deze imposante werken vervolgens te breken, ontstaat er door de combinatie van toeval en kracht een nieuw beeld. (...) "Alsof je de tijd kunt breken met je eigen handen." Het ontstane beeld is vrij ontstaan en heeft een nieuwe essentie gekregen" (aldus de tekst bij de expositie).
 |
| 1. Lita Cabellut bij haar werk. 2. 'Kalyke composition', 2018. 3. (Sinds half juni) museum-directeur Marieke Uildriks bij 'Xochiti Tryptich', 2018. 4. 'Miquitli Dyptich', 2018. |
Je kunt de tentoonstelling bezoeken t/m 27 januari 2019. Kijk even op de website van het museum voor bezoekersinformatie.
-X-
Het museum heeft ook een prachtige collectie hedendaagse glaskunst.
(Zie mijn blog van maart dit jaar over Walasse Ting en glazen objecten in Museum Jan van der Togt).
 |
| 1. Willem Heesen, geen titel, 1991. 2. Andries Copier, geen titel, 1986. 3. Uta Majmudar, 'Korb I', 2009. |
