Kunst om van te watertanden: Wayne Thiebaud in Museum Voorlinden

Overal wereldberoemd, behalve aan deze kant van de oceaan. Nooit eerder werd er in een Nederlands, of sterker nog, in een Europees museum aandacht besteed aan deze inmiddels 97-jarige Amerikaanse kunstenaar. Tot 9 juni. Vanaf die dag zie je in Museum Voorlinden een retrospectief met zijn werken. In het kunsthuis hangen zestig olieverfschilderijen gemaakt vanaf 1961 tot en met nu. Want eentje - 'Black Shoes' - is zelfs nog 'n beetje nat.

Wayne Thiebaud - over hem heb ik het - maakt 'mouthwatering art'. En dat is geen nieuwe stroming in de hedendaagse kunst, maar 'gewoon' hele smákelijke kunst. Schilderijen om je vingers bij af te likken, want veel hebben 'caloriebommetjes' zoals ijsjes, taarten, lollies en gebakjes als onderwerp. De meesterschilder is in zijn vaderland vooral om nostalgische redenen beroemd - sweet memories - maar minstens zo interessant zijn de mooie 'ten voeten uit'-portretten en zijn landschappelijke werken.

Ga je mee? Ik gids je maar al te graag door het Wassenaarse (privé-)museum waar nu het mooie werk van Wayne Thiebaud te zien is.

1. 'Four Ice Cream Cones', 1964 (Coll. Phoenix Art Museum, Museum purchase - Compas funds). 2. Rechts op de foto directeur Suzanne Swarts van Museum Voorlinden. 3. 'Confections', 1962 (Coll. SFMOMA, gift of Byron R. Meyer). 

Thiebaud had graag aanwezig willen zijn bij de opening van zijn eerste tentoonstelling in Nederland, maar moest helaas afzeggen. Zijn gezondheid is breekbaar: niet verwonderlijk voor iemand van zijn leeftijd en zo'n vlucht vanuit California, USA is 'n te lange zit. Maar ondanks zijn 97 levensjaren schildert hij nog dagelijks op zijn zo typerende manier met zware pigmenten, dikke verflagen en felle aansprekende kleuren. Het zijn smeuïge verfstreken - je bent haast geneigd om met je vingers een lik te nemen. Zelf noemt de kunstenaar zijn werkwijze 'object transference' en daarmee bedoelt Thiebaud, dat hij de verf dusdanig aanbrengt dat het lijkt op de substantie van het onderwerp. Het mengen en 'vet' aanbrengen van olieverf is als het opkloppen en smeren van romige dotten slagroom. 

An ode to painting

Wayne Thiebaud wordt wel geassocieerd met Pop Art-kunstenaars, maar daarmee wordt hem geen recht gedaan (hoewel er niks mis is met deze kunststroming). Zijn werken hebben een unieke, individuele signatuur. In tegenstelling tot veel Pop Art werk - vaak nogal 'gimmick-achtig', koel en ironisch - is Thiebaud's kunst 'on-hip', warm en zacht-komisch. Het zijn toegankelijke schilderijen, die je in eerste instantie misschien af zou willen doen als ál te gemakkelijk. Maar wie beter kijkt, ervaart anders. 

1. 'Bananas', 1975 (Coll. of Paul LeBaron Thiebaud Trust). 2. 'Two Wedding Cakes', 2015, (DACS, London /VAGA, New York). 3. 'Five Hot Dogs', 1961, (Courtesy of the Bransten Family Collection). 4. 'Bakery Case', 1996, (Coll. Museum Voorlinden). 5. 'Assorted Cakes and Tarts', 1969. 

Zijn onderwerpkeuze is 'plat' alledaags, want welke schilder is ooit op het idee gekomen om de toonbank van een banketbakker, een snoepwinkel of een lunchroom als uitgangspunt te nemen? Zinnenprikkelende afbeeldingen als guilty pleasures. De in 'zoete' kleurtjes (zoals frambozenrood, lindegroen en lavendelblauw) geschilderde lekkernijen zijn eenvoudig en helder en voor Museum Voorlinden reden om in de expositie de nadruk te leggen op deze 'foodporn'-schilderijen, want zo kan je ze toch wel noemen.

Speciaal ter gelegenheid van deze expositie staat er in de prachtige - door meester-tuinarchitect Piet Oudolf ontworpen tuin van Landgoed Voorlinden een 'Pop Up Bakery Case' (vernoemd naar het schilderij van Thiebaud in de eigen collectie). In deze 'nederzetting' kunnen bezoekers van het museum bij hun koffie of thee heerlijke 'Thiebaud taartjes' eten. En in dit 'luilekkerland'-paviljoen niets anders dan design: de tuinhuisjes en aanverwante artikelen zijn van de modische tuinmeubelen-producent Weltevree, de stoelen zijn ontworpen door het Belgische duo Muller Van Severen en De Intuïtiefabriek heeft zich laten inspireren door Thiebaud's kleurenpalet en speciaal bij de tentoonstelling servies ontwikkeld. "Het paviljoen, de meubels en het servies bestaan uit simpele grondvormen, die zo typerend zijn voor de schilderijen van Thiebaud", aldus het museum.  

1. 'Girl with Ice Cream Cone', 1963 (Hirshhorn Museum and sculpture garden, Smithsonian Inst., Wash., DC). 2. 'Five Seated Figures', 1965 (Courtesy of Wayne Thiebaud Foundation). 3. 'Bikini Figure' en "Swimsuit Firgures', beiden 1966 en uit een privé collectie. 4. en 5. 'Shoe Rows', 1975 en  'Two Kneeling Figures', 1966 (beiden Courtesy of Wayne Thiebaud Foundation).

Ook ik liet mij zo'n taartje goed smaken (een punt 'machtige' chocoladetaart met een mintgroen glazuur), maar ik zou hier toch graag een lans willen breken voor Thiebaud's andere werk, namelijk zijn portretten en landschappen die ook te zien zijn in de nieuwe tentoonstelling.

Dezelfde heldere composities en dezelfde sprekende kleuren als in de stillevens met lekkernijen zie je in de mensbeelden en vergezichten. Thiebaud maakt gebruik van veel schaduwen in zijn werk en die zijn altijd opgebouwd uit meerdere kleuren (soms zelfs blauw, groen, rood, oranje én geel). Hij schildert als het ware dunne 'regenbogen' om de onderwerpen, waardoor het object of de persoon van het doek lijkt te springen. "De schaduw is waar al het licht plaatsvindt", aldus de kunstenaar. 

dingen in evenwicht brengen...

De portretten die hij schildert - mensen in badpak of juist keurig in kostuum - zijn statische figuren als robots of poppen: hij noemt de personen ook 'figures'. De man op mijn favoriete schilderij, 'Standing Man', buigt een klein beetje opzij met zijn hoofd, anders kon hij er niet op. Een 'lief' detail. Ik noemde het eerder en ook in de portretten: Thiebaud schildert zacht-komisch.
In zijn landschappen is het perspectief vervreemdend. Hij geeft een beeld als in vogelvlucht of als gemaakt door een drone, met 'vreemde' schaduwen en zonder horizon. Heel intrigerend.

1. 'Y River', 1998 en 2. 'Towards 280', (beiden Courtesy of Wayne Thiebaud Foundation). 3. 'Standing Man', 1964.

Wayne Thiebaud signeert zijn doeken (met de achterkant van een penseel) liefdevol met een ♥ en uit de rondleiding door directeur Suzanne Swarts van Museum Voorlinden komt een beeld naar voren van een zeer aimabel man. Ook zijn mild-ironische werk onderstreept wat mij betreft ook nog eens dat we hier te maken hebben met een bevlogen en sympathieke kunstenaar.

Mijn advies: ga vooral zelf kijken. De tentoonstelling is te zien tot en met 16 september.

-X-

Kijk voordat je van huis gaat op de site voor bezoekersinformatie. En ga je met het openbaar vervoer? Jammer genoeg is Museum Voorlinden lastig te bereiken. Uit eigen ervaring weet ik: vanaf NS-station Leiden 26 (...) haltes met de bus en dan nog 'n kwartiertje lopen. Toch heeft dat mij niet weerhouden (en dat zal het ook niet doen): zo'n mooi museum...! 

Van de week volgt nog een verslag van 'Stage of Being': de thematisch voorstelling van kunstwerken uit de eigen collectie. So stay tuned!

Het 'Bakery-Case-Pop-Up-paviljoen-in-Thiebaud-stijl'. Het 'tuinhuis', de meubels, de verlichting (etc.): allemaal top-design. 

Tekst en alle (iPhone) foto's: © Miriam van der Meer.

#artselfie (foto: alles is cultuur)