"Waartoe zijn wij op aarde"? De eeuwige hamvraag waar wij als mensen ons hoofd over breken. (En ik meen mij te herinneren ook de eerste vraag bij catechismus - Bijbel-les - op de lagere school. En oudere lezers weten waar ik het nu over heb... Het antwoord op die vraag moesten wij uit het hoofd leren: "wij zijn op aarde om God te dienen en om hier én in het hiernamaals gelukkig te zijn").
Maar goed. Over tot de orde van de dag en die 'orde' handelt vandaag over de collectie-tentoonstelling 'Stage of Being' in Museum Voorlinden. De bedoeling van deze expositie is om je aan te zetten na te denken over wie we zijn, over onze relatie tot anderen en hoe wij worden herinnerd als we er niet meer zijn.
Lees en kijk mee naar het wie, wat, waar en waarom van ons bestaan, zoals dat vertaald is in de kunst.
 |
| 1. en 3. Hans-Peter Feldmann, 'Man and Woman with Red Nose', 2013. 2. Louise Bourgeois en Tracey Emin, 'Do Not Abandon Me', 2009-2010. |
"Museum Voorlinden opende september 2016 haar deuren met dank aan voormalig ondernemer Joop van Caldenborgh. De beschermer van moderne en hedendaagse kunst moet wel schathemeltjerijk zijn, want het mag wat kosten zo'n museum. De ex-industrieel heeft zijn plek in de Quote 500 (niet verwonderlijk met zo'n rijk bezit...) te danken aan een levenslange carrière in de chemie met een bedrijf genaamd Caldic. En gestart met een eerste aankoop op 16-jarige leeftijd (een Peter Struycken), bestaat zijn collectie inmiddels uit zo'n 8.000 kunstwerken. Daarmee behoort Van Caldenborgh tot de 200 belangrijkste kunstverzamelaars wereldwijd en is de privé-verzameling de grootste van Nederland".
Ik citeer hier uit een in augustus vorig jaar door mij geschreven weblog - twee zelfs - over het mooie Museum Voorlinden. (Nog even teruglezen? Klik dan hier en hier). Het museum heeft een plattegrond dat uit drie delen bestaat. Één deel van het gebouw is bedoeld voor een steeds wisselende tentoonstelling en sinds 9 juni hangt daar het mooie werk van de 97-jarige Amerikaanse kunstenaar Wayne Thiebaud (daarover meer in mijn vorige blog).
Het tweede deel van het bijna geheel uit glas bestaande gebouw wordt in beslag genomen door de highlights van het kunsthuis, waaronder 'Open Ended' van Richard Serra, Ron Mueck met zijn 'Couple under an Umbrella' en de speciaal voor het museum gemaakte 'Skyspace' van James Turrell en Leandro Erlich's 'Swimming Pool'. Tenslotte is er nog een gedeelte gereserveerd voor een wisselende presentatie uit eigen werk; oftewel de enorme vaste collectie van Voorlinden.
Het tweede deel van het bijna geheel uit glas bestaande gebouw wordt in beslag genomen door de highlights van het kunsthuis, waaronder 'Open Ended' van Richard Serra, Ron Mueck met zijn 'Couple under an Umbrella' en de speciaal voor het museum gemaakte 'Skyspace' van James Turrell en Leandro Erlich's 'Swimming Pool'. Tenslotte is er nog een gedeelte gereserveerd voor een wisselende presentatie uit eigen werk; oftewel de enorme vaste collectie van Voorlinden.
 |
| 1. Robert Zandvliet met 'Stage of Being' (2017), met dit acryl-op-linnen-doek 'naamgever' van de tentoonstelling. 2. Louise Bourgeois, 'Spirals', 2005. 3. Jan Sluijters, 'Zelfportret', 1911. 3. Joana Vasconcelos, 'Slalom', 2011. 4. John Armleder, 'Spark, Spark, Spark', 2004. |
En uit zo'n ruime verzameling eigen werk (die 8 k.) kun je allerlei thematische combinaties maken, want allemaal tegelijkertijd tentoonstellen is natuurlijk onmogelijk. Momenteel (sinds 9 december jl.) zie je 'Stage of Being' als collectie-selectie: 45 werken in uiteenlopende disciplines die laten zien hoe kunstenaars de mens met al zijn emoties en driften verbeelden.
to be or not te be?
Wie zijn wij? Waar komen wij vandaan? Wat doen we hier en waar gaan wij naartoe? Museum Voorlinden presenteert in Stage of Being (vernoemd naar een kunstwerk van Robert Zandvliet) kunstwerken van artiesten die antwoorden zoeken - en soms denken of hopen te geven - op existentiële vraagstukken. Kunstenaars die met hun werk de fundamentele menselijke angst bezweren en het 'leven' daarmee dragelijk (proberen te) maken.
In de zeven zalen zie je werken van internationaal allure (Louise Bourgeois, Ai Wei Wei, Mark Manders, John Armleder, Rineke Dijkstra en noem maar op), die op hun beurt en ieder voor zich 'de mens achter de mens laten zien'. Neem het hyper-realistische naakt van John DeAndrea ('Dawn', 1985). Het is prachtig, maar ook heel kwetsbaar zo in het midden van de zaal. Heel 'open en bloot' weet zij dat over haar gesproken gaat worden. Mensen een 'oordeel' gaan vellen.
 |
| 1. Antony Gormley, 'Mass', 2006. 2. Henrique Oliveira, 'Condensation', 2012-2015. 3. Hans Bellmer, 'La demi-poupée', 1972. 4. Tony Cragg, 'Blue Horn (Axt)', 1982. 5. 'Dawn' (1985) van John DeAndrea met op de achtergrond Jeppe Hein, 'Please...' (2008). |
Thomas Struth verbeeldt in 'Mailänder Dom, Fassade', uit 1998 de nietigheid van de mens en Robert Zandberg schildert op abstractie manier een figuratie: een dwalende persoon die kijkt over een weids landschap.
Het confronterende werk van kunstenaarscollectief JocJonJosch zet ook aan tot diepgaande overpeinzingen. In een digitale video (loop) voeren de kunstenaars een 'acrobatische act' uit: samen vormen zij één klomp mens waarvan niet duidelijk is waar de een begint en de ander ophoudt. Ondanks dat de deelnemers aan deze installatie verschillende huidskleuren hebben, zijn de lichamen nauwelijks te onderscheiden ('The Beasts', 2010).
filosofische bespiegelingen en verhelderende inzichten
Ai Wei Wei schilderde op een neolithische Chinese vaas (5000-3000 v. Chr.) het overbekende Coca-Cola-logo. Daarmee laat de kunstenaar twee tegengestelde werelden botsen: het traditionele China en het frisdrankmerk dat symbool staat voor de hedendaagse massa-consumptie ('Coca Cola Vase', 2015).
Hierboven zo maar even wat voorbeelden van de 'tobberige' kwesties waar de hedendaagse mens mee geconfronteerd wordt. Maar "kunstenaars durven zich bij uitstek bloot te stellen aan fundamentale vragen" (lees ik in de hand out). "Het wezen van de kunst is misschien wel het bezweren van de existentiële, menselijk angst. Kunst kan de mens een spiegel voorhouden. Soms heel rechtstreeks, rauw en confronterend. Soms indirect, subtiel verpakt".
 |
| 1. JocJonJosch met 'The Beasts', 2010. 2. Robert Zandvliet, 'Zonder titel', 2006-2008. 3. Esther Tielemans, 'YOU', 2014 4. At Wei Wei, 'Coca Cola Vase', 2015. 5. Michelangelo Pistoletto, 'Donna Segno Arte - Uomo Segno Arte', 1962-2008. |
-X-
Deze collectie-selectie is nog tot en met 11 november te bewonderen. Kijk even op de site voor bezoekersinformatie.
Je zal mij even moeten missen, want de aankomende dagen ga ik Berlijn 'onveilig' maken (én bratwurst eten). En ik weet het zeker: ik kom opgeladen en geïnspireerd weer terug.
In the meantime: stay safe!
 |
| 'Tears of a Swan', Quynh Dong, 2013 (klei en glazuur). |
Tekst en alle (iPhone) foto's: © Miriam van der Meer
