De tentoonstelling 'Rendez-vous met Frans Hals' in het naar de Hollandse meester vernoemde Frans Hals Museum is....eh, zeg maar...eh, echt mijn ding*. En dan bedoel ik, dat ik een groot voorstander ben van het combineren van oud en nieuw. Want dat is precies wat het Haarlemse kunsthuis met deze expositie doet: je kunt daar momenteel zien hoe hedendaagse kunstenaars én kenners kijken naar de portretten en genre-stukken van Frans Hals en enkele van zijn tijdgenoten. Ze geven aan die 17de eeuwse meesterwerken - die soms ook nog eens alleen in de verbeelding bestaan - hun eigen(zinnige) interpretatie in woord, beeld en geluid.
Een beetje (te) cryptisch wat ik schrijf? Ik beloof je, het komt goed. Lees hoe het Frans Hals Museum kunst uit de Gouden Eeuw én eigentijdse kunst samenbrengt.
Helemaal mijn ding*....
* à la Paulien Cornelisse.
PS: Frans Hals, Antwerpen 1582, Haarlem 1666.
 |
| 1. (Detail van) één van 'Portrait No. 524-531' van Anton Henning. 2. Frans Hals | Vissersjongen | ca. 1632. 3. Promotiebeeld: Frans Hals | Portret van een dame met handschoenen | c. 1645/50, Particuliere collectie ter ere van Doris Morksy én Koos Breukel | Cosmetic View (Gwennie) | 2005, Frans Hals Museum Haarlem. |
"Het nieuwe Frans Hals Museum denkt als een kunstenaar door de grenzen van tijd en ruimte heen". Deze uitspraak kan toegeschreven worden aan directeur Ann Demeester. Zij is sinds 2014 chef van het Frans Hals Museum (met - je begrijpt... - in de collectie vooral schilderijen van Frans Hals en tijdgenoten) en tegelijkertijd hoofd van het museum voor hedendaagse kunst 'De Hallen'. En sinds afgelopen maart zijn die beide kunstinstellingen ook daadwerkelijk samengevoegd en die nu verder gaan als de twee locaties, 'Hof' en 'Hal', van één en hetzelfde museum.
trans-historisch presenteren
En wat de directeur met bovenstaande formulering bedoelt, is dat het kunsthuis in het Groot Heiligland en nu dus ook in de Vleeshal op de Grote Markt in Haarlem oud en nieuw op een verrassende manier bijeen brengt. Je zou oneerbiedig kunnen zeggen dat de collecties van beide musea op een grote hoop zijn gegooid en dat levert dan een heerlijke eclectische mix op. I love it.
 |
| 1. (on)zichtbaar: Laurence Aëgerter | serie 'Cathédrales', 2015 (courtesy de kunstenaar). 2. Kerry James Marshall | Nude (Spotlight), 2009 (Defares Collection). 3. Riet Wijnen | serie: Notes Conversations on Abstraction | 2016-2017 (courtesy de kunstenaar). 4. Raúl Ortega Ayala | 2016 (courtesy Dürst & Mayhew en de kunstenaar). 5. Koos Breukel | presentatie-overzicht (courtesy de kunstenaar). |
De eerste tentoonstelling in de vernieuwde samenstelling kreeg de naam 'Rendez-vous met Frans Hals', want je ziet in 'ontmoeting op afspraak' het werk van Frans Hals in relatie tot hedendaagse kunstenaars.
Bij mijn bezoek afgelopen week aan de presentatie startte ik in Hal (de voormalige Hallen). Daar ligt de nadruk op het imaginaire oeuvre van de Hollandse meester: zijn werken die niet langer bestaan of zelfs nooit hebben bestaan (#deverzonnenfranshals | #demythischefranshals).
En nu moet je weten dat ik geen groot liefhebber ben van conceptuele kunst (dat gaat mij veelal boven de pet), dus ik onthoud mij hier van commentaar. Ik laat je van een deel van de expositie enkele foto's zien en raad je aan - bij een eventueel eigen bezoek aan de expositie - zelf een oordeel te vellen.
anders kijken, meer zien
Uitzondering op deze 'stellingname' vormt het prachtige werk van Koos Breukel (Den Haag, 1962). Deze portretfotograaf heeft op de mooie zolder van het 17de eeuwse gebouw een "ontmoeting geënsceneerd tussen mensen die hij zelf portretteerde en de portretten van Frans Hals".
"De foto's van Koos Breukel zijn vaak gemaakt tegen een donkere, effen achtergrond, met een eenvoudige belichting en veel aandacht voor het verhaal dat de huid en ogen van de geportretteerde vertellen. Hierdoor zijn er veel overeenkomsten met de klassieke portretschilderkunst".
 |
| 1. Charlotte Caspers | Reconstructie van portret Zaffius | 2017 (Het Geheim van de Meester). 2. Michaël Borremans | Fire from the Sun | 2017. 3., 4. en 5. Stillevens: (resp.) Willem Claes Heda | Stilleven met aangebroken pastei | 1633. Jasper Hagenaar | Modernist stilleven 2 (naar Heda en Verwey) | 2018 en Jasper Hagenaar | Stilleven (naar Verwey) | 2018. 6. Frans Hals | Portret van Jacobus Zaffius | 1611. |
Mocht je je afvragen....? Nee, ik heb in het 'fotoblokje' hierboven niet per ongeluk twee maal hetzelfde portret geplaatst. Wat is het geval? Je ziet zowel op het eerste (foto 1.) als op het tweede schilderij (foto 6.) een beeltenis van Jacobus Zaffius en hoewel ze identiek lijken, is het eerste geschilderd door Charlotte Caspers voor het televisie-programma 'Het Geheim van de Meester' (gepresenteerd door Kasper Krabbé in 2017, weet je nog?). Het tweede portret is het origineel van Frans Hals en geschilderd in 1611. Zoek de verschillen!
"old meets new, paint strokes meet pixels"
In locatie Hof lijkt de samenhang tussen de schilderwerken van Frans Hals en die van hedendaagse kunstenaar meer voor de hand te liggen. Je ziet bijvoorbeeld een 'klassiek' stilleven van Willem Claes Heda en een aantal moderne interpretaties daarvan. Helder!
Datzelfde geldt voor de kunstenaars die de klassieke portretkunst als onderwerp namen. En daarin verdient Anton Henning (Berlijn, 1964) wat mij betreft speciale vermelding. (Ik blijk een groot fan. Bij mijn recente bezoek aan Museum de Pont was ik ook al erg onder de indruk van het daar getoonde werk van deze kunstenaar). In zijn serie 'Portrait No. 524 - 531' zie je negen variaties op het 'Portret van een man' (1641) van de schilder Johannes Cornelisz Verspronck. "Henning bewerkte het portret van Verspronck op zo'n manier dat het zowel te lezen valt als een eerbetoon en als een parodie".
 |
| 1. Johannes Verspronck | Portret van een man | 1641. 2. en 3. Anton Henning | (details van) Portret No. 524-531 | 2018. 4. Frans Hals | Feestmaal van officieren van de Cluveniersschutterij | 1627. 5. De Salon: hoogtepunten uit de collectie oude meesters. |
De expositie 'Rendez-vous met Frans Hals' is erg verfrissend: de 'combi-kunst van oud en nieuw' daagt uit tot een andere kijk op onze klassiekers. De oude meesters in een ander daglicht.
Toch kom ik met een klein bezwaar. De relatie die gelegd wordt is niet altijd even duidelijk of relevant en soms ook vergezocht. Bij sommige concepten moet je echt de uitleg lezen, anders mis je het verband.
Hoewel.....? Moeten, moeten? Je moet niks.
Gewoon genieten van Hollandse meesters en intrigerende 'modernen' in een prachtige ambiance. Niet meer, maar zeker ook niet minder. En ik vond het meer dan genoeg.
-X-
De tentoonstelling is te zien t/m 16 september. Kijk op de site van het Frans Hals Museum voor bezoekersinformatie.
 |
| Het prachtige interieur en het Groot Heiligland, Haarlem (zicht op het voormalige Elisabeth Gasthuis). |
