Vandaag wil ik het met je hebben over een kunstenaar die in 2003 de Turner Prize won en dat zegt wel wat. De prijs wordt gezien als de meest prestigieuze ter wereld voor nog in leven zijnde kunstenaars (en ook gewonnen door kanjers als Damien Hirst, Steve McQueen en Anish Kapoor). Ook Grayson Perry won 'em, want ook hij wordt beschouwd als een van de meest toonaangevende hedendaagse Britse kunstenaars.
Bekend om zijn keramische vazen, wandtapijten van formaat én zijn neiging om zich als zijn alter ego te kleden. En let wel: zijn 'tweede ik' is een nogal tuttige vrouw genaamd Claire. (En als Claire - in een lila jurk met een matching haarlint én rode slippertjes - nam de kunstenaar de Turner Prijs in ontvangst).
Zijn rake observaties van de hedendaagse kunstscène en zijn scherpe commentaar op de Britse klassenmaatschappij maken Grayson Perry tot een ontwrichtende kunstenaar. Tenminste, dat wordt gezegd.
Kijk je mee naar wat dan als verstorend wordt ervaren?
 |
| 1. en 3. Details van 2. 'The Adoration of the Cage Fighters'. 4. Grayson Perry als Grayson Perry. |
Grayson Perry (1960) kiest in zijn werk voor terugkerende thema's: godsdienst, gender & identiteit, de klassenmaatschappij, consumptie-drang en -dwang en conflict & oorlog. Zijn klassiek geïnspireerde vazen en enorme, kleurige wandkleden met stripachtige figuren zijn de drager voor zijn scherpe satirische commentaar. Haarfijn fileert de kunstenaar de westerse vooroordelen, modes en zwakheden.
"it's about time that a transvestite won the Turner Prize..."
In 2016 in het Bonnefanten Museum in Maastricht en momenteel in het Bristol Museum & Art Gallery waren en zijn de maatschappij-kritische wandschappen van Grayson Perry te bewonderen. In dit verslag zie je foto's die ik maakte in laatstgenoemde kunsthuis, waar - onder de titel 'The Vanity Of Small Differences' (en tot en met 24 juni) - zes grote tapesteriën van Perry te zien zijn. De metersgrote kunstwerken ontwerpt Grayson Perry op papier, zet deze vervolgens over op zijn computer, waarna de designs er bij een gespecialiseerde weverij in België als wandkleed van het weefgetouw rollen.
"De tapijten vertellen het verhaal van klasse-mobiliteit, want ik denk dat niets zo'n grote invloed heeft op onze smaak als de sociale klasse waarin we opgroeien."
 |
| 1. t/m 3. (Details van) 'The Agony in the Car Park'. 4. en 5. (Detail van) 'The Expulsion from Number 8 Eden Close'. |
Tijdens die geslaagde carrière ziet stripfiguur Tim hoe iedereen de smaak van zijn eigen klasse hardnekkig vasthoudt en die volop etaleert. Overal zijn verwijzingen te vinden naar de populaire cultuur en invloedrijke merken, als protest én reflectie op de enorme consumptiedrang en -dwang in onze welvaartsstaat.
"class is bred into us, like a religious faith"
Perry weet heel precies de symbolen van de diverse sub-groepen in de maatschappij te stereotyperen. In de kunstwerken zie daar allerhande voorbeelden van: een blikje Red Bull, een Yves Saint Laurent-tas (YSL), een iPhone (met een gebarsten scherm), een Mickey Mouse-knuffel (Disney), twee schilderijen met op de één een portret van Steve Jobs en op de ander een van Bill Gates en een exemplaar van (kwaliteitskrant) The Guardian die wordt gebruikt om - heel hipster - lokaal geproduceerde groenten van de biologische markt in te verpakken.
"Make tea, not war."
"Make tea, not war."
 |
| 1. "The Annunciation of the Virgin Deal' en op 2 t/m 5 details daarvan. 6. 'The Upper Class at Bay (or an Endangered Species Brought Down). |
"Denk je eens in: over honderd jaar zal men de huidige populaire merknamen net zo raadselachtig vinden als wij nu onbekende Griekse goden."
In de visie van Grayson Perry zijn alle bekende merken 'duiders' voor smaak. Merken bepalen tegenwoordig iemand's identiteit. Die 'brands' fascineren hem. "Omdat mensen er echt om geven. Ze vinden andermans smaak vré-se-lijk. Maar net zoals bij religie is er geen wetenschappelijk bewijs voor 'goede' smaak, noch voor God."
taste tribes
"Zogenaamde goede smaak is altijd klasse-gebonden. Het is een proces van 'osmose', hoe langer je in een groep leeft, hoe meer je daarvan op- en overneemt. Daarom is de working class ook blijvend, hele generaties hebben de smaak van de arbeidersklasse versterkt." Hetzelfde geldt volgens Perry bij de zogenaamd upper class. De middle class, die naar boven en beneden kijkt, gaat af op alle populaire merken (oftewel de hedendaagse statussymbolen) signaleert de kunstenaar (in een interview met het NRC n.a.v. de expo in het Bonnefanten in 2016).
 |
| 1. t/m 4. (Details van) 'Lamentation' (oftewel jammerklacht of klaaglied). |
Je begrijpt, het loopt slecht af met Tim Rakewell. Het najagen van al die snobistische uiterlijkheden wordt de 'omhoog gevallen proleet' en hoofdpersoon in de strip-kleden uiteindelijk fataal. Slachtoffer van zijn eigen succes...
Toch volgt er geen "zie je wel" of "lekker pûh". Grayson Perry is in zijn kunst nooit moralistisch. Zijn werk is actuele social engagement zonder een opgeheven vingertje.
-X-
Fijn, het is vandaag!
-X-
Fijn, het is vandaag!
 |
| Jurk en foto van Grayson Perry als Claire (gemaakt tijdens de expo in het Bonnefanten Museum in 2016). |
