#artselfie en het Van Gogh Museum Amsterdam

"Leuk museum, als je van Van Gogh houdt", beoordeelt een bezoeker het Van Gogh Museum in een recensie op internet. En da's een waarheid als een koe. Dit (Rijks-)museum is leuk en interessant, maar vooral voor mensen die liefhebber zijn van het (post-) impressionisme in het algemeen en van de kunstwerken van Vincent van Gogh in het bijzonder. Dát, de meestal ellenlange rijen voor de kassa en de algehele drukte maakt dat ik zelden (of beter: nooit) spontaan een rondje door dit thema-museum loop (wat ik in het Stedelijk- en Rijksmuseum wél regelmatig doe). Van de week maakte ik daarom maar eens online een afspraak voor een visite. Mijn tweede bezoek ooit.

"Laat je meevoeren in de ontwikkeling van Vincent van Gogh als kunstenaar. Stap in Van Gogh's wereld en ontdek de ideeën en ambities achter zijn kunst."

Oké en daar gaan we... 

1. Detail van 'Slaapkamer in Arles', 1888. 2. 3-D versie van ©Roy Lichtenstein's schilderij 'Bedroom at Arles' uit 1992, in het  Moco Museum (hier mijn blog over dit museum).

Het tumultueuze, getroebleerde leven van Vincent van Gogh (1853-1890) is - mede door twee tv-series en laatstelijk nog de mooie 'Loving Vincent' animatiefilm* - algemeen bekend. Wat in de publiciteit vooral naar voren komt, is het beeld van het dagelijkse geploeter van een geniale en geïsoleerd werkend kunstschilder met overspannen nerven. En over dat moeizame leven: in 2010 deed marktonderzoeker TNS NIPO een studie waaruit bleek dat de kunstenaar bij het Nederlandse publiek vooral bekend is om zijn afgesneden oor. Op de vraag "waar denkt u aan bij de schilder Vincent van Gogh", noemde 50% van de ondervraagden als eerste deze smartelijk automutilatie, met daarna 'kunstschilder' en 'zonnebloemen' (bron: Historiek).

*In 2013 was er de vierdelige EO-miniserie met Jeroen Krabbé als Vincent Willem, neef en enige erfgenaam, die aan de hand van brieven, tekeningen en schilderijen het levensverhaal van zijn oom Vincent van Gogh (gespeeld door Barry Atsma) vertelde. Twee jaar later (in 2015) was Jeroen Krabbé weer te zien, dit keer als presentator van de Avro/Tros-serie 'Krabbé zoekt Van Gogh'. Tenslotte draaide vanaf 26 oktober vorig jaar de animatiefilm 'Loving Vincent' in de Nederlandse bioscopen. De film was de eerste volledig geschilderde speelfilm die handelde over de laatste jaren van Vincent van Gogh. In het Noordbrabants Museum in Den Bosch kun je (nog t/m 28 januari) meer dan 100 speciaal voor deze film gemaakte olieverfschilderijen bekijken.

1. 'Amandelbloesem', 1890. 2. 'Vaas met Vijftien Zonnebloemen', 1889. 3. Uitvergrote studietekening in het trappenhuis. 4. 'Korenveld onder Onweerslucht', 1890. 5. 'De Oogst', 1988.

In zijn vroege jaren gebruikte Van Gogh veel - en oneerbiedig gezegd - moddertinten, maar dat was blijkbaar de sign of times. De meeste kunstenaars werkten tonaal, oftewel gebruikten kleuren uit één kleurfamilie en Van Gogh deed niet anders. Neem zijn wereldberoemde schilderij 'De Aardappeleters' uit 1885. Nogal somber en tobberig. En als je dan weet dat er maar drie jaar tussen dit schilderij en de veel kleurrijkere schilderijen uit zijn laatste periode in het Franse Arles zit. Van Gogh maakte al zijn werk - en dat was veel: circa 900 schilderijen en 1100 werken op papier - in een periode van slechts tien jaar. En dan moet hij wel 'koortsachtig' hebben gewerkt, wetende dat de kunstenaar maar 37 jaar oud is geworden.

Moddertinten

Goed: terug naar mijn bezoek aan het Van Gogh Museum. Precies wat ik al zei: heel druk. Verder zou je uit de inleiding van dit artikel kunnen opmaken dat ik geen heel groot bewonderaar ben van het impressionisme (en dat heb je dan goed gelezen): wat mij afgelopen week bij het zien van de vaste collectie duidelijk werd, is dat Vincent van Gogh heel goed kon tekenen en schilderen. (En dat is meteen ook de grootste misvatting ooit: dat impressionisten en abstract werkende kunstenaars en zo, niet zouden kunnen schilderen). Ik zag hele mooie kunstwerken en ja, ook van Van Gogh.

1. Detail van 'Bloeiend Amandeltakje in een Glas', 1888. 2. 'Irissen', 1890. 3. 'Net echt': achterkant van een reproductie. 4. Detail van 'Landschap met Huizen', 1890. 

Één ding is opvallend in het Van Gogh: je ziet niemand die zich, met zijn of haar smartphone in de hand, in allerlei bochten wringt om een zo voordelig mogelijke selfie te maken voor een schilderij van De Meester (of voor een van zijn befaamde tijdsgenoten). Dat mag namelijk niet. Ten strengste verboden te fotograferen!

Het Amsterdamse museum stelde daar eind 2014 paal en perk aan, omdat mensen geklaagd zouden hebben over de 'smartphone-terreur'. Bezoekers mogen alleen op speciale plekken - ik zag er twee - foto's maken. Voor Nederland is zo'n verbod uitzonderlijk. Er zijn maar enkele musea met een dergelijk fotografie-beleid*. Ik weet dat, naast het Van Gogh Museum, ook FOAM en het Anne Frankhuis het foto's maken beteugelen. (Ken jij - naast deze drie - nog een ander Nederlands museum die het ook verbiedt?). De meeste musea gedogen het, juichen het toe of moedigen het fotograferen zelfs aan, in de wetenschap dat die foto's op social media worden gedeeld.

Verboden te fotograferen

In 2014 zei een medewerker van Museum Boijmans van Beuningen over hún fotografie-beleid het volgende (in HP/DE Tijd). "Bezoekers willen graag foto’s maken en deze delen met hun achterban en vrienden. Dat is onderdeel van de huidige beeldcultuur en daar moeten we ons als museum niet tegen verzetten. Om toch elke bezoeker, dus ook de rustzoeker, ongestoord te laten genieten, spreekt de beveiliging mensen aan op eventueel storend gedrag". Het Stedelijk Museum Amsterdam zei hierover desgevraagd: "foto’s maken gebeurt wel, maar het concentreert zich niet op één werk, zoals bijvoorbeeld bij de Mona Lisa in het Louvre".

Wat vind jij? Ik hoor het graag.

* Soms is fotograferen verboden, omdat er copyright-afspraken zijn gemaakt met bruikleengevers.

1. t/m 4. Heel veel Van Gogh-merchandise, zowel binnen - in drie (!) museumshops - als buiten.

Ik was weer enigszins burgerlijk ongehoorzaam, want een blogpost over een museum zonder foto's van dat museum is raar en saai. En natuurlijk kan ik de door het museum verstrekte (pers)foto's gebruiken, maar dat is mijn eer te na. En niet dat ik de regel wilde overtreden: dat bleek al snel onmogelijk. Teveel potige security-medewerkers (m/v) die alert zijn op recalcitrant gedrag.  

Burgerlijk ongehoorzaam

Dus je ziet hierboven kiekjes die ik maakte in één dan de drie (!) museumshops in het Van Gogh Museum (en een enkele daarbuiten). Ik richtte mijn iPhone op de vrijwel niet van echt te onderscheiden en te koop zijnde reproducties van de meesterwerken van Vincent van Gogh.

Altijd eigenwijs en de naam van mijn blog is behoorlijk toepasselijk.
(een grijze dame met praatjes...).


-X-


Dus boek je kaartje(s) online en stel je in op grote drukte, dan kan het alleen maar meevallen. Want bedenk (en een schrale troost): in het getoonde wordt je zeker niet teleurgesteld.

?

 Alle (iPhone) foto's: www.agreylady.nl