Meinbert Gozewijn van Soest, 'schetsen Ebenhard', 2017. |
Onder de titel 'Ode aan een Amsterdammer' opende verleden week een (gratis toegankelijke) expositie in het Amsterdamse Scheepvaartmuseum. Aanleiding voor deze lofzang op de Mokummer was een fotosessie die fotograaf én medeoprichter van de Dutch National Portrait Gallery (in goed Nederlands) Koos Breukel maakte met burgemeester Eberhard van der Laan en zijn gezin.
In de Amsterdamse Uitkrant: "Dit is de vader van de stad. (...) Het betrof een privé-sessie en de sfeer was losjes. Een echt Amsterdams tafereel: de burgemeester met vrouw en kinderen - verder geen gedoe. Geen eisen, geen entourage. Ter plekke bedacht ik, hier moet ik iets mee. Er moet een ode komen aan de Amsterdammer. Aan zijn eigenzinnige houding - zelfbewust en tegelijk met zelfspot."
de 'gemiddelde' amsterdammer
Die eigenzinnige pose van de echte Amsterdammer vind ik bij tijd en wijle nogal irritant. En ik herken het maar al te goed. Ik heb er ook een handje van. Bijdehand en gevat, maar zeker niet altijd even lollig. Spitsvondig brutaal op het intimiderende af. Die branie en die 'vrije geest' zijn niets meer of minder dan een houding; een attitude.
Volgens initiatiefnemer Breuker in het Uitkrant: "het gaat om het gevoel de wereld aan te kunnen, maar bij die ambitie nooit de humor uit het oog te verliezen." (...). Mhhhh? Maar oké, ik laat het hierbij. Over het onderwerp 'de typische Amsterdammer' kun je boeken vol schrijven (net als over de typische Arnhemmer, Hagenees of Groninger).
Volgens initiatiefnemer Breuker in het Uitkrant: "het gaat om het gevoel de wereld aan te kunnen, maar bij die ambitie nooit de humor uit het oog te verliezen." (...). Mhhhh? Maar oké, ik laat het hierbij. Over het onderwerp 'de typische Amsterdammer' kun je boeken vol schrijven (net als over de typische Arnhemmer, Hagenees of Groninger).
Volgens de zaaltekst bij de tentoonstelling geven de circa 70 portretten (blijkbaar weet niemand hoeveel er precies hangen?) een beeld van het veelzijdige karakter van de stad, van zijn bewoners en zijn kunstenaars. Toch een klein minpuntje en die richt zich niet op de getoonde kunst (want die is mooi, en trouwens, ik recenseer geen kunst), maar in de expositie zag ik weinig Amsterdammers met een kleurtje. Met de 180 nationaliteiten is de hoofdstad één van de meest diverse steden in de wereld en ik hoopte die diversiteit terug te zien in de expo.
1. Peter van Straaten, 'Job Cohen' 2011. 2. de Tromp-zaal.3. Frank Ruiter, 'Mirjam Rotenstreich', 2016. 4. Erno Verkerk, 'Remco Campert', 2009. |
naakte studentes en het DNPG
(Nog) 'n klein puntje. Tussen al die fascinerende portretten hangt ook een foto uit de serie blote-meisjes-alfabet' van Anthon Beeke, in dit geval het woord 'LOVE' vormend. In 1969 fotografeerde Beeke tientallen naakte Rietveld-studentes om samen met hen te komen tot een 'menselijk alfabet'. Allemaal hoofdletters en opgebouwd uit zorgvuldig gechoreografeerde groepen naakte meisjes (maar liefst twaalf 'stuks' voor de letters 'M' en 'W'). Mooi, iconisch en what ever, maar in mijn beleving is dat geen portret. Of is dat té streng?
De kunstwerken in het Scheepvaartmuseum werden geselecteerd door uitgever en verzamelaar Willem van Zoetendaal en (de eerder genoemde fotograaf) Koos Breukel, namens de Dutch National Portrait Gallery. Deze DNPG stelt zich (sinds 2013) ten doel de portretkunst in al haar facetten te promoten en dan liefst in een eigen museum. Voorbeeld voor de DNPG is de beroemde National Portrait Gallery in Londen. Om diverse redenen is een eigen museum (nog) niet aan de orde, vandaar dat de club vooralsnog tijdelijke tentoonstellingen op locatie cureert.
1. Anthon Beeke, 'Naked Ladies Alphabet', 1969/2011. 2. Max Natkiel, 'Paradiso', 1981. 3. de kamer van Tromp. 4. Marlene Dumas, 'n heel jong Cruijff en 'n ouer Cruijff'. 1997. |
dwarsverbanden
Fotograaf (en filmer) Ed van der Elsken die collega Johan van der Keuken fotografeerde en andersom. Van kleindochter Zea van der Elsken hangt er een foto die zij onlangs maakte van een onbekend persoon op de Nieuwmarkt. Dan Sander Troelstra die fotograaf Cor Jaring portretteerde. De mooie markante, 'geleefde' kop van Jaring thuis op zijn bank, terwijl er ook een indringende foto tentoongesteld wordt die Jaring - die als bijbaan zelf jarenlang in de haven werkte - in 1958 maakte van een arbeider in dienst bij de Amsterdamse Droogdok Maatschappij.
In de tentoonstelling 'Ode aan een Amsterdammer' zie je meer van die mooie dwarsverbanden. De getekende, gefotografeerde en geschilderde portretten zijn ook zeer gevarieerd: van abstract tot heel realistisch. Daarnaast zijn alle beeltenissen gemaakt door kunstenaars met een binding met de stad.
a city in portraits
Ga dus naar het mooie Scheepvaartmuseum (tot mijn schande moet ik bekennen dat dit mijn eerste en tot nu toe enige bezoek aan dit maritieme museum was, dus Shame on me...) en pak die kans om Amsterdamse celebrities en VIP's te spotten. Zeker weten dat je oog in oog komt te staan met beeltenissen van Johan Cruijff, Sophie Hilbrand, Job Cohen, Remco Campert enzovoort.
En 'gewone' stadsgenoten. Iedereen is hier gelijk.
-X-
Uiteraard zie je ook degene die aanleiding is voor deze tentoonstelling: de geliefde Eberhard van der Laan. De idee voor de tentoonstelling is naar mijn overtuiging ook ingegeven vanuit de wens om waardering te tonen voor de burgervader.
Nu meer dan ooit...
Ode aan een Amsterdammer, Scheepvaartmuseum, tot en met 27 augustus (gratis toegankelijk).
Alle foto's © agreylady.nl