Nee, nu niet meteen wegzappen. Ik beloof je, ik ga het niet (of nauwelijks) over de tuinen hebben en om mijn relaas te lezen heb je geen groene vingers nodig. Hoewel ik het persoonlijk heerlijk vind om in de aarde te wroeten - dat was de eerste reden waarom ik twee weken geleden naar de Open Tuinen Dagen ging - vind ik het nóg leuker om bij mensen naar binnen te kijken. Desnoods stiekem of onder valse voorwendselen. Heb jij dat ook?
En dat binnengluren was dan ook de tweede aanleiding om de jaarlijkse Amsterdamse tuinenroute te lopen.
Vandaag kun je ongegeneerd (want anoniem en over mijn schouder) binnenkijken in de mooiste grachtenpanden van Amsterdam. Tenminste? Meestal alleen in het souterrain, want dat is door de bank genomen de kortste weg naar de tuin.
En dat binnengluren was dan ook de tweede aanleiding om de jaarlijkse Amsterdamse tuinenroute te lopen.
Vandaag kun je ongegeneerd (want anoniem en over mijn schouder) binnenkijken in de mooiste grachtenpanden van Amsterdam. Tenminste? Meestal alleen in het souterrain, want dat is door de bank genomen de kortste weg naar de tuin.
Maar dan nog...
 |
| Dit is niet wat het lijkt. Het is wel een politieke spotprent over de introductie van de zgn. 'Amsterdammertjes'. |
best bewaarde geheim
Hoewel 'Open Tuinen Dagen' heel algemeen geformuleerd is, zijn het toch 'alleen' grachtenmusea, patriciërshuizen, stadspaleizen én de ambtswoning van burgemeester Van der Laan aan de Keizers-, Heren- en Prinsengracht die meedoen aan de Open Dagen (met twee uitzonderingen: ook aan de Leidsegracht en in de 1ste Weteringdwarsstraat waren tuinen te bewonderen)*. De 2017-versie was overigens de 31ste editie.
Weinig van die, tijdens de Open Dagen te bezoeken tuinen zijn normaliter vrij toegankelijk. En achter die statige gevels vind je "de best bewaarde geheimen van Amsterdam". Tenminste? Dat is de wervende slogan waarmee de organisatie (zijnde Museum van Loon) al jaren de potentiële bezoeker voor dit evenement tracht te interesseren. Wat ze uitstekend lukt, want het was gedurende de drie dagen van openstelling heel vaak bomvol (ook veel Britten en Duitsers). En hoe geheim is het dan nog?
Maar goed, het zijn vaak schitterende tuinen. Heel geregeld met mooie klassieke, maar ook moderne (tuin)kunst. Daarnaast is de weg naar die tuinen minstens zo interessant, want je moet altijd binnendoor. In de Amsterdamse binnenstad geen 'achterom', recht van overpad of poort aan de zijkant van het pand. Je moet altijd van vóór naar achter. Trappetje op, trappetje af.
Weinig van die, tijdens de Open Dagen te bezoeken tuinen zijn normaliter vrij toegankelijk. En achter die statige gevels vind je "de best bewaarde geheimen van Amsterdam". Tenminste? Dat is de wervende slogan waarmee de organisatie (zijnde Museum van Loon) al jaren de potentiële bezoeker voor dit evenement tracht te interesseren. Wat ze uitstekend lukt, want het was gedurende de drie dagen van openstelling heel vaak bomvol (ook veel Britten en Duitsers). En hoe geheim is het dan nog?
Maar goed, het zijn vaak schitterende tuinen. Heel geregeld met mooie klassieke, maar ook moderne (tuin)kunst. Daarnaast is de weg naar die tuinen minstens zo interessant, want je moet altijd binnendoor. In de Amsterdamse binnenstad geen 'achterom', recht van overpad of poort aan de zijkant van het pand. Je moet altijd van vóór naar achter. Trappetje op, trappetje af.
* ik meen mij te herinneren dat het event vroeger 'Open Grachtentuinen' heette. Zoiets?
peepshow
In november vorig jaar schreef ik een blogbericht over de kunstroute Art West, hier bij mij in de buurt. Ik concludeerde toen schrijvenderwijs dat het binnenkijken in de ateliers eigenlijk nog leuker was dan de kunst die de kandidaten maakten. Of in ieder geval de combinatie van die twee: kunstwerken én werkplaats.
Psycholoog Sam Gosling van de Universiteit van Texas onderzocht enkele jaren geleden systematisch welke persoonlijkheidskenmerken* zijn af te lezen aan iemands (leef)omgeving. Een van de ontdekkingen die hij deed was, dat als iemand 'bijzonder' of onderscheidend woont, hij of zij dan hoog scoort op "openstaan voor nieuwe ervaringen". Dat kun je bijvoorbeeld zien aan ongewone schilderijen aan de muur, veel soorten kruiden in de keuken, een uitgebreide boekencollectie of uitzonderlijke gadges in of buiten het huis. En het luistert nauw, want die onderscheidenheid 'mag' dan weer niet trendy zijn (want dan gaat 'de vlieger niet op', zegt Gosling).
Zie je gezelschapsspelletjes, een knus opgestelde zitgroep, persoonlijke foto’s, een snoeppot of een uitgebreide set cocktailglazen (hûh, wát? cocktailglazen...) - ik citeer Gosling - dan heb je te maken met extraverte mensen. "Extraverte mensen zijn dol op mensen. Ze willen dat hun huis er uitnodigend uitziet."
* Hij gebruikte daarvoor het Big Five-model met vijf persoonlijkheidskenmerken: extraversie, meegaandheid, zorgvuldigheid, emotionele stabiliteit en openheid voor ervaringen.
De woon-psycholoog
Gosling vindt trouwens niet dat je alles uit de inrichting kunt opmaken, maar wel veel. Meegaandheid (tegenover wantrouwen) is bijvoorbeeld nauwelijks te achterhalen. Gosling: "Mensen maken vaak de fout dat als een plek netjes is, de persoon wel meegaand zal zijn. Maar dat is niet correct." Neuroticisme, de eigenschap dat je snel gestresst en angstig raakt, is ook niet goed te zien. Het huis van een gemiddelde neuroot kan kil, maar ook heel warm zijn ingericht.
Oh, vandaar... :-)
Oh, vandaar... :-)
Zorgvuldigheid met het vermogen om planmatig te kunnen denken, zou je - volgens de 'zielenknijper' - wel kunnen zien. Is de keuken netjes opgeruimd en is de boekenkast gesorteerd? "Maar mensen hebben hun huis voor zo'n gelegenheid toch netjes opgeruimd"? Gosling: "Netjes zijn is structureel. Je blijft het zien als mensen chaotisch zijn."
personalities
Oké. Tot zover de wetenschappelijke beschouwingen over wat het in- en exterieur van een huis zegt over de bewoner(s).En wat zag ik dan zoal tijdens mijn rondgang over de Amsterdamse grachten? Hierboven zie je drie foto's genomen in het tuinhuis van de heer des huizes kostuum-ontwerper Rien Bekkers. De andere heer des huizes is niet minder creatief, die verzamelt allerhande kunst en snuisterijen meegenomen van alle buitenlandse reizen die het echtpaar maakte.
In de tuin van Oscar Hammerstein, strafpleiter, staat een (huis)barretje, genaamd 'Barretje Hammerstein' en in zijn werkkamer interessante schilderijen van markante mannen, zoals Oscar Wilde, Gerard Reve, Bill Clinton en Marlon Brando als 'The Godfather'.
Dan een moderne, jonge tuin op de Keizersgracht, waarin achterin de beroemde Anne Frank kastanje stond. Het restant van de boom is respectvol opgenomen in het tuinontwerp. Op de bel-etage van datzelfde pand is Nicemakers, een bureau voor interieurontwerp gevestigd en dat is goed te zien in de mooi, kunstzinnig en eclectisch ingerichte salon (zie hieronder).
een voyeur zonder gêne
Ook nog even de andere kant van het verhaal. Waarom is het zo leuk om bij anderen naar binnen te kijken? Met nieuwsgierigheid op zich is niks mis. Sterker nog: deze vorm van 'belangstelling' wordt zelfs een elementaire menselijke behoefte genoemd. En om weer even te vervallen in mijn 'oude' vakjargon (na 30 jaar welzijnswerk): door nieuwsgierigheid kan én moet een mens zijn drang tot weten en zijn hang naar afwisseling bevredigen. Je kunt wel stellen: anders ís, of gaat een mens dood.Maar, het mag niet doorslaan. Nieuwsgierigheid wordt lastig als mensen het botvieren in situaties waar ze niets mee te maken hebben; er geen toestemming voor is verleend of wanneer het de ander hindert of benadeelt. Logisch. Dat is met alles. Wie bij anderen in de kasten gaat kijken, overtreedt daarmee de privacy. (Hetzelfde geldt voor mensen die bij een verkeersongeval hun nieuwsgierigheid niet kunnen bedwingen en daarmee de hulpverlening belemmeren). Nutteloos en schadelijk en het voegt niets toe dat ons verder helpt of geestelijk verrijkt.
Zo!
En amen. :-)
-X-
"If I could say it in words, there would be no reason to paint".
(Edward Hopper)
Foto's: © www.agreylady.nl
