Je kijkt je ogen uit. En dan heb ik het over het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen in het algemeen en het werk van Hugo Kaagman in het bijzonder. Pin-ups, een moskee, een kruisbeeld, Willem Alexander, een Trabantje, Brigitte Bardot. Een Hollandse nieuwe én een Hollandse schone.
Kaagman wordt wel beschouwd als de 'grondlegger' van de kunstzinnige stencil-cultuur en in een Hindelooper huisje in het openluchtmuseum zette de kunstenaar 'Delftsblauwe tegels' in die techniek. Niet vreemd, want in het verleden werden dergelijke huisjes soms ook van top tot teen bekleed met tegels. Naast het vrije werk, geeft de kunstenaar in het huisje ook de geschiedenis van de laatste bewoner weer (tot 1974 huisde visventer Goossen Petersen in dit optrekje en dat is goed te zien met diverse vis en visserij-gerelateerde afbeeldingen). Kaagman maakte 'The Blue Fishvendor' al in 2008.
Je bent er zo een uurtje zoet. Puur kijkgenot.
Naast het fraaie werk van Kaagman (het mag duidelijk zijn: ik ben fan!) zijn er nog 15 hedendaagse (vrijwel allemaal Nederlandse) ontwerpers aan de slag geweest in de historische setting van het museum en het werk van deze designers vormt samen de Designroute.
We doen een rondje...
Dutch Design zoekplaatje
Hoe, wat en waar vind je de designroute? En waarom moeilijk doen als het makkelijk kan: ik citeer gewoon van de website. "In het buitenmuseum vind je huizen die vroeger rond de voormalige Zuiderzee stonden. Dwars door deze historische setting heen loopt de designroute: op verschillende locaties kun je zien hoe de culturele geschiedenis van de Zuiderzee, vormgevers en kunstenaars inspireert tot nieuwe inzichten. Met hedendaagse interpretaties van historische technieken, materialen en thema’s onderstreept het Zuiderzeemuseum de waarde van ons erfgoed voor het heden" (einde citaat).
Oké, dat gezegd hebbende, ben je er nog niet. Bij de ingang kreeg ik een plattegrond en vanaf dat moment was ik op mezelf aangewezen. Want - óf er mankeert iets aan mijn richtingsgevoel óf de 'reisbeschrijving' van het museum is dusdanig summier - lang verhaal kort: ik heb een aantal design-presentaties faliekant gemist. Nooit meer gevonden. En ook navraag bij de 'bewoners' van Urk (één van Zuiderzee-buurten) bood geen soelaas. Ik pleit dan ook voor de doorgaans gebruikelijke straatnamen en huisnummers :-).
Urinoirs te water
Maar van wat ik wél gezien heb, krijg je een uitgebreid ooggetuigenverslag. Hugo Kaagman met zijn Delftsblauwe festijn (nummer 14 van de route) heb je nu gezien, dus volgt - geheel willekeurig (want wegens verdwaling zag ik de presentaties zoals én wanneer die zich aandienden) - nummer 1 van de route. Je ziet hieronder Jan de Pooter, Belg en maker van deze 'publieke, openbare' urinoir zo'n 10 meter uit de wal in het IJsselmeer.
De kunstenaar begon in 2008 met de bouw van zijn 'Vlot van Vespasianus" op de Marker scheepshelling in het museum. De Pooter besloot werkelijk te water te gaan met zijn vlot: een drijvend ponton. Hij koos voor deze naam, omdat Vespasianus - een Romeinse keizer - als eerste openbare toiletten instelde (en tot op de dag van vandaag, alleen voor heren). Het waarom van 'onbereikbare' openbare pisbakken (excusez le mot) is mij niet duidelijk (geworden).
Oud in een nieuw jasje
Op nummer 9 staan de hooggehakte klompen van de hand van het mode-span Viktor & Rolf. De klompen, genaamd 'Anna Maria', waren voor het eerst te zien in de herfst/winter collectie 2007/2008 van de heren. Moet kunnen en waarom niet. Nou, omdat klompen sowieso heel oncomfortabel lopen, laat staan als je ook nog eens boven jezelf uittorent. Killer heels. Er is ook een traditioneel geel gelakt paar (zie een na laatste foto) én een zwart paartje versierd met Staphorster stip. Het ziet er wel heel geinig uit, het is origineel én erg leuk bedacht.
Vervolgens onder nummer 10 in de designroute in de opkamer van één van de huizen de theepot uit de 'soft series' van Kiki van Eijk. Alleskunner Van Eijk is van alle markten thuis. Noem een willekeurig materiaal en de ontwerper heeft ooit aan dat materiaal haar eigen draai gegeven. Zie haar uitgebreide oeuvre op haar website (klik op de link).
In de kerk - door de klokkentoren vanuit alle hoeken van het buitencomplex goed te traceren - kun je Richard Hutten's Zuiderzeestoelen (13) niet missen. Gebaseerd op de traditionele 'knop- of stokkenstoel': Spartaanse rechte rug en harde zitting met twee knoppen op de stokken waar jas, pet, dan wel hoed aan opgehangen kon worden, inspireerde Hutten tot dit witte exemplaar.
En dat het Zuiderzeemuseum design een warm hart toedraagt is aan de hand van deze stoel goed te illustreren. Door de jaren heen heeft het museum diverse ontwerpers opdracht gegeven iets voor het museum te creëren. Aan hen de opdracht om een hedendaags ontwerp te maken dat verwijst naar het Zuiderzee-erfgoed. In 2011 kreeg Hutten een dergelijke opdracht en dat resulteerde in deze stoel.
In de kerk - door de klokkentoren vanuit alle hoeken van het buitencomplex goed te traceren - kun je Richard Hutten's Zuiderzeestoelen (13) niet missen. Gebaseerd op de traditionele 'knop- of stokkenstoel': Spartaanse rechte rug en harde zitting met twee knoppen op de stokken waar jas, pet, dan wel hoed aan opgehangen kon worden, inspireerde Hutten tot dit witte exemplaar.
En dat het Zuiderzeemuseum design een warm hart toedraagt is aan de hand van deze stoel goed te illustreren. Door de jaren heen heeft het museum diverse ontwerpers opdracht gegeven iets voor het museum te creëren. Aan hen de opdracht om een hedendaags ontwerp te maken dat verwijst naar het Zuiderzee-erfgoed. In 2011 kreeg Hutten een dergelijke opdracht en dat resulteerde in deze stoel.
Vissersbloed
Nummer 16 in de (Designroute-)reisbeschrijving is het Taan Laboratorium van Merel Karhof. Dat tanen moet ik even uitleggen. Tanen is het conserveren van netten, zeilen en touwwerk. De voorwerpen werden ruim 3 uur in een enorme ketel gekookt in een oplossing van water met looizuur uit eiken- of acacia-schors (vandaar die bruinige kleur van de zeilen van oude traditionele boten/zie de twee onderstaande foto's). Karhof heeft zelf vissersbloed door de aderen stromen (haar grootvader was visser), dus vandaar dat de ontwerper extra geïnteresseerd bleek in een onderzoek naar de mogelijkheden van het tanen voor hedendaagse toepassingen. Tot op de dag van vandaag blijkt deze conserveringsvorm de ontwerper te intrigeren, zoals te lezen is op haar site.
De geintjes van Studio Job
Altijd ín voor een gebbetje én met een enorme productie, vind je, op de plattegrond nummer 8, Studio Job met hun stal-vullende installatie Farm. Een boeren-interieur met 30 hedendaagse, gestyleerde en uitvergrote bronzen of palissanderhouten attributen: ik zou niet weten hoe ik het anders moet omschrijven, maar het zien van de foto's doet begrijpen (hoop ik). In de maquette van Farm staat een maquette van Farm, staat weer een maquette... (and so on). Ik zei het toch: altijd ín voor een geintje.
Snel door naar Aliki van der Kruijs met 'Weer Blauw'. Dit is ook weer een project dat in nauwe samenwerking met het museum tot stand is gekomen. De ontwerper werd geïnspireerd door de (interessante) bedrijvigheid in de, door een stoommachine aangedreven wasserij op het terrein. Daar wordt, om optisch wit voor de lakens, overhemden en dergelijke te bereiken, blauwsel oftewel ultramarijn toegevoegd. Van der Kruijs hing haar katoenen stof, na bewerking met het blauwsel, zeven maanden in zon, weer en wind te 'drogen' en naarmate de lappen langer buiten hingen, des te lichter blauw zij werden. Vervolgens maakte de designer - heel begrijpelijk gezien haar mode-achtergrond - van deze lappen kledingstukken.
Tenslotte wil ik nog aandacht besteden aan de tegelwand van Maarten Kolk & Guus Kusters. Een heel kunstig in de witjes 'uitgebikte' plattegrond van de designroute (zelf onderdeel 4 van de route). Ook voor deze installatie geldt weer, dat dit zich lastig laat omschrijven. Kijk en begrijp, zou ik zeggen. Mooi gemaakt, maar ook dat heeft mij niet geholpen om systematisch en gestructureerd mijn weg te vinden in het doolhof dat design-route heet.
Dan is er ook nog een extra editie van Flavourites (zie mijn verslag van de 'reguliere' editie van afgelopen november); kun je in het Zeeheldenkwartier in Den Haag 'los' op design tijdens Festival Designkwartier en is er voor de 'Zuiderlingen' Maastricht Designdays.
-X-
Fijn! Het is vandaag...
Alle foto's: www.agreylady.nl
