Heb jij ooit van het begrip 'outsider art' gehoord? Ikke niet, tot een paar dagen geleden. Afgelopen maandag (2 van 365) startte ik het jaar op kunstzinnig wijze met een bezoek aan het Outsider Art Museum. Dit OAM, sinds maart 2016 onderdeel van de Hermitage aan de Amsterdamse Amstel, toont (en nu volgt een citaat:) "verrassende, niet-gepolijste kunst van mensen met een bijzondere achtergrond".
En? Nieuwsgierig geworden?
Eerst even over de term Outsider Art. Na raadpleging van Wikipedia blijkt dat dit begrip in 1972 werd bedacht door kunstcriticus Roger Cardinal als een Engels synoniem voor Art Brut. Art Brut op zijn (of haar?) beurt werd in '48 geïntroduceerd door de Franse kunstenaar Jean Dubuffet om kunst te beschrijven van "meestal autodidactische kunstenaars die de regels van de conventionele kunstwereld negeren of afwijzen". Feitelijk bedoelde hij (even heel kort door de bocht) - met de heden ten dage 'politiek correcte' term - kunst van mensen met een verstandelijke beperking. In zijn tijd zou over deze groep kunstenaars gesproken worden in termen als 'werk van gekken en dwazen' (of, zoals Dubuffet zelf zei: "fundamenteel asocialen").
Veel kunstenaars hebben zich door Outsider Art laten inspireren. Heel voor de hand liggend noem ik Salvador Dalí en Karel Appel.
Kort door de bocht
Het Outsider Art Museum omschrijft de door het museum getoonde kunst dus als werk van mensen 'met een bijzondere achtergrond'. En dat is precies hoe je deze groep kunstenaars moet betitelen, want in de expositie zijn ook schilderijen te zien van mensen met autisme (met een stoornis in het autistisch spectrum). Van die mensen kun je niet zeggen dat zij een verstandelijke beperking hebben. Integendeel. Vaak zijn deze mensen hoogbegaafd. Of (zeg maar) geniaal.
Een goed (én mooi) voorbeeld is Willem van Genk (1927-1995), die tot drie keer toe opgenomen is geweest in een 'inrichting'. In zijn eigen wereld op zijn Haagse etage, schiep hij heel gedetailleerd en minutieus een grootstedelijk universum met gebouwen, treinen en vliegtuigen, aangevuld met titels en slogans. "Zijn kunst was zijn verdedigingslinie tegen de buitenwereld".
(Zie de drie onderstaande ↓ foto's).
Kleurrijke kunstenaars
Hoe dan ook, de nationale en internationale buitenbeentjes - zoals ik de Outsider Art-kunstenaars maar even liefkozend noem - zijn een beetje anders. Zij werken heel intuïtief en ontwapenend en verwoorden in hun werk vaak hun innerlijke stem. De onderwerpen bevatten thema's als hartstocht, religie en macht, maar ook monsters, dromen en nachtmerries zijn onderwerp. Zij zijn niet bezig met commerciële doelstellingen en reflecteren niet op bestaande kunststromingen. Hun kunst borrelt naar boven en moet eruit.
"Hun werk is boeiend, veelzijdig en puur".
Mocht je tot aanschaf van outsider art willen overgaan, dan kan dat bij de Outsider Art Gallery. Een deel van de buitengewone artiesten werkt dagelijks aan hun kunst in de, boven de galerie gelegen ateliers.
En ben je op zoek naar een leuke invulling van een personeelsuitje, teambuildingsdag of meeting op de hei? In de ateliers kunnen bedrijven of groepen particulieren kunst-workshops volgen, begeleid door een mens met een bijzondere achtergrond.
Wie wil dat niet?
-X-
PS: aan de galerie is ook een artotheek verbonden, waar je - tegen een schappelijke vergoeding - kunstwerken kunt lenen.
1. Rob Morren
2. Yang Chuanming
3. Tao Zi
4, 5 en 6. Willem van Genk
7. Zheng Donghui
8. Jannemiek Tukker
9. Yi Fan
10. Mies van der Perk
11. Roel Heijmans
12. Shota Katsube (4 cm. kleine actie-figuren van 'zakjes-sluiters')
Alle (iPhone 6) foto's: agreylady.nl
2. Yang Chuanming
3. Tao Zi
4, 5 en 6. Willem van Genk
7. Zheng Donghui
8. Jannemiek Tukker
9. Yi Fan
10. Mies van der Perk
11. Roel Heijmans
12. Shota Katsube (4 cm. kleine actie-figuren van 'zakjes-sluiters')
Alle (iPhone 6) foto's: agreylady.nl
